İHTİYARLIK

Romalı devlet adamı Marcus Tullius Cİcero’nun (yeni basımı var mı bilmiyorum) 1951 yılı Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları arasından yayınlanan bir kitabı var: “İhtiyarlık”

Kitapta ihtiyarlığı korkulu yapan dört sebepten bahsedilir: Birincisi insanı işlerden uzaklaştırması, ikincisi güçten düşürmesi, üçüncüsü pekçok zevkten mahrum etmesi, dördüncüsü ölüme yakın oluşu...

Halil İNALÇIK

Bugün (25 Temmuz 2016) Türkiye Fuat Köprülü, Ömer Lütfi Barkan ve Tarık Zafer Tunaya’dan sonra bir büyük tarihçisini daha kaybetti. Asaletin, bilginin, kültürün vücut bulmuş haliydi. 1916 doğumlu ve Kırım Tatarlarındandır. Allah’tan rahmet diliyorum.

Okuduğum en güzel kitabı olan "Fatih Devri Üzerine Tetkikler ve Vesikalar" (Türk Tarih Kurumu, 2014) isimli kitabı bana göre kendisinin en önemli eseridir. Bu büyük zatı tanımak için Emine Çaykara’nın, tarihçi ile yaptığı ve kitap haline getirdiği söyleşiyi okumanızı isterim. (Tarihçilerin Kutbu Halil İnalcık Kitabı, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2005)

Kendisi “Şeyh-ûl Müverrihîn” dir (Tarihçilerin Şeyhi), kendisi ''Kutb-ûl Müverrihîn”dir (Tarihçilerin Kutbu) . Hocaların hocasıdır. Osmanlı tarihi duayenidir. İlber Ortaylı gibi bir tarihçi yanında el pençe divan dururdu.

20. yüzyıl sona ererken Cambridge Uluslararası Biyografi Merkezi (Cambridge International Biographical Center) Halil İnalcık’ı, dünyada sosyal bilimler alanında sayılı 2000 bilim adamı arasında gösterir.

Osmanlı İmparatorluğu tebaasına mensup olarak doğmuş olmaktan gurur duyan bir Osmanlı tarihçisidir. Mustafa Kemal'den ‘’Halaskâr Gazi’’ diye bahsederdi.

Bir makalesinde Yusuf Has Hacib'in şu sözlerine yer verir: ‘'Ülkeyi elde tutmak için çok asker ve ordu lâzımdır, askeri beslemek için de çok mal ve servete ihtiyâç vardır, bu malı elde etmek için halkın zengin olması gerektir, halkın zengin olması için de doğru kanunlar konulmalıdır. Bunlardan biri ihmal edilirse dördü de kalır. Dördü birden ihmal edilirse beylik çözülmeye yüz tutar.'’

Bir makalesinde de şunu yazar: "...ideal devletin dayandığı kilit kavram adâlettir."

Bir yazısında da şu uyarıda bulunur: "Bu memlekete ve geleceğine güvenerek çok çalışmalı. Esas mesele fikir zenginliğidir. O yüzden ne olursa olsun fikir hürriyetini muhafaza etmek gerekiyor."

Aynı zamanda şairdir de. Aşağıda 17 yaşında iken yazdığı bir şiiri sunuyorum:

Hayal-i çeşmine dalar gözlerim
Gözünde okurum imay-ı aşkı
Yanar hasretlerim, tüter sözlerim
Harabezar eder me'vay-ı aşkı

Bilmem beyhude mi yanar mı bu gönlüm
Yaralanır kanar, kanar bu gönlüm
Sevday-ı zülfünü anar bu gönlüm
Ben şimdi buldum manay-ı aşkı

Şimdi Osmanlı ve Türk tarihi yetim kalmıştır.

Ölümüyle demirin tuncuna, tarihçinin Kadir Mısırlıoğlu denen şarlatanına kaldık. Milletimizin başı sağolsun.

***

Kendisini methetmek haddimi aştığı için hakkında söylenenleri kısaca aktarıyorum:

“Onun çalışmalarını çıkarın, Osmanlı tarihinde hiçbir şey kalmaz.”
Prof. Mark L. Stein

“Hoca, Fransızca yazar. İngilizce malum, Almanca en çetrefil metinleri hiç tercümansız ve hatasız okur. Chicago’dayken 50 yaşındaki Halil İnalcık eski Fiorentine metinleri okuyordu. Dil öğrenmeyi de ayrıca çok teşvik eder. Beni ‘Fransızca, İtalyanca bilmeyen tarihçi olamaz’ diye adeta haşlamıştır.”
Prof. İlber Ortaylı

“Bilgisinin çağları kapsayan genişliğine ve tarihin çeşitli alt dallarına hakimiyetine hayranım. Onun bulunduğu konuma bizim alanda başka kimse sahip olamamıştır.”
Prof. Suraiya Faroqhi

“Halil Bey, ABD bilim hayatına ve şahsi hayatımıza bir lütuftur. ”
Prof. Howard Reed

“Bir tarihçi olarak hiçbir şekilde abartmadan söyleyebilirim ki, onun ders ve seminerlerinde aldığım düzinelerce sayfa not, sahip olduğum en değerli şeyler arasındadır.”
Prof. Victor Ostapchuk

"Zamanın büyük alimleri vardır ama Halil İnalcık bütün zamanların büyük tarihçisidir" 
Bernard Lewis

Osman AYDOĞAN

Leylek yılanı nasıl avlar bilir misiniz?

Leylek havada uçarken bir yılan gördü mü hemen üzerine atılmaz. Bulunduğu yerden daha yükseğe çıkar. Çıkabileceği en yüksek noktaya geldikten sonra birden yılanın üzerine pike yapar. Yılanı belinden kaptığı gibi tekrar eski yüksekliğe çıkıp yılanı aşağı atar. Bu kadar yüksekten düşen yılanın beli kırılır, hayvan ölür. Leylek ölen yılanı alır, yesinler diye yavrularına götürür.

KESER DÖNER SAP DÖNER, GÜN GELİR HESAP DÖNER

Köylünün biri savaşa gitmiş, bir süre sonra da künyesi gelmiş. Köyün önde gelenleri toplanmış, dul karısına ne olacağını düşünmüşler. Kadıncağızı evlendirmeye karar vermişler.

Kadın evlendikten bir süre sonra, öldü sanılan köylü çıkagelmiş: ''Biz seni öldü sandık'' diyenlere, ''Yoo ölmedim. İşte buradayım'' deyince ortalık karışmış.

19 MAYIS

Türkçemiz aziz bir dil… Başka hiçbir dilde olmayan kavramlar Türkçede var. Örnek ‘’bilmek’’ ve ‘’bilinç’’ gibi, ‘’sevmek’’ ve ‘’sevinç’’ gibi, ‘’onur duymak’’ ve ‘’kıvanç’’ gibi.. Liste uzatılabilir..

‘’Bilmek’’ ve ‘’bilinç’’ farklı anlamdadır. Bilirsiniz tarihi herkeslerden çok, gider tarih profesörü olursunuz, ama ‘’Tarih Bilinci’’niz yoksa bir koskoca hiçsiniz..

19 MAYIS (2)

Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk'ta Samsun'a çıkışını şu şekilde anlatır:

"1919 yılı Mayıs'ının 19'uncu günü Samsun'a çıktım. Genel durum ve manzara: Türkiye Cumhuriyetinin içinde bulunduğu durum, Bütün komşularıyla sıfır sorun diye yola çıkılarak bütün komşularla kavgalı hale gelinmiş, T.C Ordusu Balyoz, Ergenekon vb. kumpas davalarıyla zedelenmiş, mevcut siyasi iktidarın uzun yılları boyunca, paralel yapı devletin her kademesine sızmış, millet yorgun ve fakir bir halde. Milleti ve memleketi çözüm süreci saçmalığına kandıranlar, başkanlık derdine düşmüşler. Hükumet aciz, yalnız Padişahın iradesine tabi ve onunla beraber şahıslarını koruyabilecek herhangi bir duruma razı, bu nedenle durduk yerde padişahın keyfi için başvekil değiştiriliyor. Birer vesileyle İŞİD denilen terör örgütünün canlı bombaları İstanbul'da, Ankara'da, Suruç'ta, Urfa, Maraş, Gaziantep'te katliamlara yol açmakta. Güneydoğu sınırı kevgire dönmüş durumda, İŞİD'li, PKK'lı, YPG'li gelen geçen belli değil. Güneydoğu'da iller ve ilçeler siyasi iktidarın göz yumması nedeniyle cephaneliğe dönmüş ve kale gibi tahkim edilmiş. Bu bölgeler terörden temizlenirken her gün beşer onar şehitler verilmekte. Bu durumda bile parlamento başkanlık ve başbakanlık derdine düşmüş. Her tarafta yabancı subay ve memurlar ve ajanlar faaliyette. Bundan başka, memleketin her tarafından Cumhuriyet düşmanları gizli, açık milli emel ve maksatlarını gerçekleştirmeye, devletin bir an evvel çökmesine, çalışıyorlardı."

İMDAT, BU BİR ÇÖKÜŞ

Geçen günlerde ‘’Şirazeden Çıkmak’’ deyiminden yola çıkarak, bu deyimin manasını anlatmış ve yazımı ‘’Olanları görüyorsunuz. Memleketin ahvali (halleri) ortada. Nicedir toplum olarak en hafif deyimiyle şirazeden çıktık!’’ diye tamamlamıştım..

Toplumun hali aşağıda anlatacağım fıkradaki kadının hali gibidir:

SYKES-PİCOT ANLAŞMASI

(Biliyorum yazılarımın uzunluğundan şikâyetçisiniz. Bu yazım pek uzun değil, sonuna kadar okumanızı isterim. - biliyorsunuz her yazım için de böyle bir talebim olmuyor-)

İngiltere ve Fransa arasında Çarlık Rusya’sının da dâhil olduğu Ortadoğu’nun paylaşıldığı iddia edilen 1916 tarihli Sykes-Picot anlaşmasının (16 Mayıs 1916) bugün 100. yıldönümü.

Ne yazık ki tarih bilmeyenler tarafından bu anlaşma (Sykes-Picot) temcit pilavı gibi karıştırılıyor. Hatta Kût-ül Ammâre ile de mukayese ediyorlar. (Temcit pilavını sevenler Sykes-Picot anlaşmasının Kût-ül Ammâre zaferinden 17 gün sonra yapıldığını dahi bilmezler.)

1915'te Arabistan Yarımadası'nı ele geçiren İngiltere’nin maksadı, Osmanlı'ya karşı ayaklanan Mekkeli Şerif Hüseyin'i destekleyerek Irak ve Filistin toprakları üzerinde kendisine bağımlı bir Arap devleti kurmaktır. Mekke Şerifi Hüseyin ile Mısır'daki Britanya Yüksek Komutanı Mc Mahon arasında böyle bir antlaşma gizli olarak imzalanır. Fransa böyle bir plana karşı çıkıp Britanya'ya baskı yaparak yeni bir antlaşma yapılmasını ister. Böylece Sykes-Picot anlaşması yapılır.

Anlaşmayı yazanlar Mark Sykes ve François Georges-Picot'tur, İmzalayanlar ise Edward Grey ve Paul Cambon'dur. Bu anlaşma ‘’Küçük Asya Antlaşması’’ (Asia Minor Agreement) olarak da bilinir.

Uzun hikâye; bu anlaşmaya göre bölge İngiltere, Fransa ve Rusya arasında paylaşılıyordu. 1917'deki Rus devriminden sonra Rusya antlaşmadan vazgeçmiş, Lenin gizli olan bu anlaşmayı dünya kamuoyuna açıklamıştır.

Şimdiki sorun şu ki tarih bilmeyenler bölgenin paylaşımının ve bölge ülkelerinin bugünkü sınırlarının çizimini –öncesini hiç görmeyerek, öncesi sanki hiç yokmuş gibi davranarak- “Sykes-Picot” Anlaşmasına dayandırıyorlar. İşte en büyük cehalet burada başlıyor.

“Sykes-Picot” Anlaşması tam anlamıyla Osmanlı İmparatorluğunun parçalanması değil, parçalanmış, ölmüş, bitmiş, tükenmiş imparatorluğun pay edilmesi anlaşmasıdır. Ancak yukarıda izah edildiği gibi Rusya anlaşmadan vazgeçince bu anlaşma da uygulanamamış, yok hükmüne düşmüştür.

“Sykes-Picot” Anlaşmasını sanki bugünün sınırlarını çizen bir anlaşma olarak görenler; Napolyon’un 1798’de Mısır’ı işgalini görmezler. Mehmet Ali Paşa’nın Mısır’da kendi hâkimiyetini kurduğunu dile getirmezler. 1882’de Mısır’ın İngilizler tarafından işgal edildiğini hatırlamazlar. Libya hariç Kuzey Afrika’daki Osmanlı varlığının yüzyılın başlarında zaten Fransa işgalleri ile sona erdiğini hiç mi hiç anımsamazlar. Mehmet Ali Paşa’nın, oğlu önderliğindeki ordusunun Kütahya’ya kadar geldiğini akıllarına bile getirmezler. Balkan Savaşına giren Osmanlının 47 tümeninden 16’sının tamamen imha olduğunu geri kalan otuzunun da etkisiz insan yığını olduğunun farkına bile varmazlar.

Görüldüğü gibi “Sykes-Picot” Anlaşması ölmüş bir imparatorluğun cenaze töreni gibiydi…

Ancak anlatıldığı gibi bu da uygulanamadı.. Çünkü Ortadoğu’da modern ulus devletlerin sınırlarına, Birinci Dünya Savaşı sonrası bir dizi anlaşma ile şekil verildi. Paris, San Remo, Kahire, Sevr bunların en önemlileri. Nitekim Türkiye sınırı, sonuçta Sevr ile değil, Lozan ile değişti. Antakya ve Musul’un statüleri ancak otuzlu yıllarda belli oldu vs.

Amacım tarih dersi değil, bunlar zaten Ortaokul tarih ders kitapları bilgileri. Benim amacım bugüne bakmak:

Tarihçi Eric John Hobsbawm “Kısa 20. Yüzyıl, 1914 - 1991 Aşırılıklar Çağı'' adlı eserinde (Everest Yayınları/Siyaset Dizisi, 2006) şöyle yazar:

“İnsanlığın anlaşılabilir bir geleceği olacaksa, bu geçmişin ya da şimdiki zamanın sürdürülmesiyle olamaz. Üçüncü bin yılı bu temelde kurmaya çalışırsak başarısızlığa uğrarız. Ve başarısızlığın bedeli, yani değişmiş bir toplumun alternatifi, karanlıktır.” (787-788)

‘’Bugünün en acı hüznü dünün sevinçlerinin yâd edilmesidir’’ derdi Halil Cibran. Çünkü bugün için övünülecek bir şeyi olmayanlar hep düne sığınırlar. Bugün için edebi, felsefi, sanatsal, maddi ve manevi bir birikimi olmayanlar, bugünü iyi geçmeyenler teselliyi dünde, geçmişlerinde ve atalarında bulurlar.

Hobsbawm’ın bir de ‘’Tarih Üzerine’’ isimli güzel bir kitabı daha var. (Agora Kitaplığı, 2009) Hobsbawm bu kitabında dünün, geçmişin ve tarihin nasıl kötüye kullanıldığını ve nasıl istismar edildiğini şöyle anlatır (s. 6-7):

“Nasıl haşhaş, eroin müptelalığının hammaddesiyse tarih de milliyetçi, etnik ya da fundamentalist ideolojilerin hammaddesidir. Geçmiş bu ideolojilerin asli öğelerinden birisi, belki de asli öğesidir. Eğer amaca uygun bir geçmiş yoksa böyle bir geçmiş her zaman için yeniden icat edilebilir. (...) Geçmiş, meşrulaştırır. Geçmiş, övünülecek fazla bir şeyi olmayan şimdiki zamana daha şerefli bir arka plan sunar (...). Bizim, genel olarak tarihsel olgulara karşı bir sorumluluğumuz bulunduğu gibi, özelde tarihin siyasal-ideolojik açıdan istismar edilmesini eleştirmek gibi bir görevimiz de var.”

Hobsbawm hiçbir yoruma yer vermeyecek kadar açık ve net söylemiş.

Ben yine sözü Halil Cibran’a bırakacağım. Derdi ki Cibran: ‘’Dün bir rüya, yarınsa bir hayaldir. Rüyayı mutlu, hayali umutlu yapan bugündür. Bugüne iyi bak.’’

Bugüne iyi bakamayanlar, bugünü iyi olmayanlar bir aciz gibi, bir meczup gibi düne sığınırlar. Dünleri yoksa da sığınılacak bir dün yaratırlar. Tıpkı Kût-ül Ammâre’de, Sykes-Picot’da olduğu gibi, tıpkı Yeni Osmanlıcılık oyununda olduğu gibi..…

PADİŞAHIM, HERKESİ KENDİNİZE SADIK DOST, YOLDAŞ SANMAYIN

Yavuz Sultan Selim'in bir şiiri vardır:

Sanma şahım herkesi sen sadıkane yâr olur
Herkesi sen dost mu sandın belki ol ağyâr olur
Sadıkane belki ol bu âlemde dildâr olur
Yâr olur ağyâr olur dildâr olur serdâr olur.

Rivayet olunur ki;

Yavuz Sultan Selim daha ‘’Yavuz’’ olmadan Şehzade Selim iken satranç oyununa merak salar ve bir hayli gelişme sağlar. Aynı dönemlerde de İran’da bu oyun bir salgın gibi yayılmaktadır. Şehzade Selim işi gücü bırakıp çapulcu giyimiyle bir derviş şekline bürünerek tebdil-i kıyafet İran’a varır.

Bir handa oynamaya başlar oyunu önüne geleni devirir, bayağı da ün salar. Ünü bir süre sonra saraya Şah İsmail’e kadar gider. Şah bu ünlü satranç ustası Derviş-i Rum’u duyunca çağırın bir de benle oynasın bakalım der. Derviş Selim gelir ilk oyunda kısa bir sürede yenilir. Şah şaşırır bunca ünü yayılan derviş bu kadar acemice hatalar yapmaz vardır bunda bir iş düşüncesi ile bir oyun daha ister.

Şah İsmail’in oyun tarzını görmek için ilk oyunda bilerek yenilen Selim; ikinci oyunda çok kısa bir sürede şah İsmail’i mat eder. Şah İsmail sinirlenir:
- Bre derviş! Hiç şahlar mat edilir mi?
Yavuz da hemen cevabı yapıştırır:
-Şahların mat edilmeyeceği danışıklı dövüşünü bilseydim, elbette benim de tavrım ona göre olurdu.
Şah İsmail iyice sinirlenir bir tokat yapıştırır. 
Fakat derviştir karşısındaki sonuçta yarım akıl bir gezgin... 
Bir kese altın verip yollanmasını emreder.
Şehzade Selim tam huzurdan çıkacakken işte bu beyiti söyler:

Sanma Şahım herkesi sen sadıkane yâr olur
Herkesi sen dost mu sandın belki ol ağyâr olur
Sadıkane belki ol bu âlemde dildâr olur
Yar olur ağyâr olur dildâr olur serdâr olur.

(Sözlük:
Sadıkâne: Sadık olana yaraşır biçimde, sadıkça.
Ağyâr: Yabancılar, düşman, rakipler manasına gelse de yar dışında kalan her şey manasına da geldiği olur. Yâr ile ilgisi olmayan her şey ağyardır.
Serdâr: Kumandan.
Dildâr: Sevgili.)

O tokatın acısını unutmamak için de kulağına o ünlü küpesini takar ki ‘’kulağına küpe olsun’’ hikâyesinin buradan geldiği rivayet edilir. Çaldıran savaşı da bu öfkenin tezahürüdür der kimi kaynaklar. Hatta bu hikâyeyi doğrulayacak şu ayrıntı da anlatılır:

Çaldıran savaşından sonra Silahdârı "padişahım böyle bir rivayet var siz gerekten şehzadelik döneminizde İran’a kadar geldiniz mi?" diye sorar. Selim uzaklardaki bir çınarı göstererek Silahdâr Ağa git şu ağacın altını kaz ne bulursan senindir der. Gösterilen ağacın altında çürümüş bir kadife kese ve iki avucu dolduracak derecede İran altını bulur. Bu da böyle bir hikâyedir.

Bu şiirin bir edebi yönü de var:

Vezn-i Âhar halk şiiri nazım şeklidir. Aruzun müstef’ilâtün müstef’ilâtün müstef’ilâtün müstef’ilâtün kalıbıyla murabba şeklinde yazılır. Her mısra bir müstef’ilâtün cüzüne sığacak şekilde dört kelime veya kelime grubuna bölünür.

Birinci mısranın 2. Cüzü ikinci mısranın başına, 
ikinci mısranın 2. Cüzü üçüncü mısranın başına, 
üçüncü mısranın 2. Cüzü dördüncü mısranın başına getirilir 
ve bu cüzlerden sonra gelen cüzler birbirlerini izler.

Yavuz Sultan Selim'in muhteşem şiiri

Sanma şahım /herkesi sen / sadıkane / yar olur
Herkesi sen / dost mu sandın / belki ol / ağyar olur
Sadıkane / belki ol / âlemde bir / dildâr olur
Yar olur / ağyar olur / dildâr olur / serdar olur.

Şahım herkesi kendinize sadık dost, yoldaş sanmayın.
Herkesi dost mu sanarsınız, belki de o (dost yoldaş sandığını) yabancıdır (düşmandır).
Belki de bu âlemde tek sadık olan sevgilidir.
Dost olur (vardır), düşman olur (vardır), sevgili olur (vardır), kumandan olur (vardır).

Şah İsmail de şairdir. Şah Hatayî mahlasını kullanır. Aşağıdaki Şah İsmail'in dizelerini günümüzde en güzel Sabahat Akkiraz söyler..

Ezel bahar olmayınca
Kırmızı gül bitmez imiş
Kırmızı gül bitmeyince
Dertli bülbül ötmez imiş

Bülbül havastır ötmeye
Güle sarılıp yatmaya
Bahçıvan gülü satmaya
Gül kadrini bilmez imiş

Bahçıvan satma bu gülü
Haramdır parası pulu
Ağlatma dertli bülbülü
Gözyaşını silmez imiş

Bülbül güle hayran olur
Hayran olur seyran olur
Bazı insan gafil olur
Gafil arif olmaz imiş

Şah Hatayîm ölmeyince
Tenim turap olmayınca
Dost dosttan ayrılmayınca
Dost kadrini bilmez imiş

Aşağıdaki dizeler de Şah İsmail'in Farsça şiirlerinden birisiydi:

Ez dust beyadigâr derdi darem
kan derd besed hezar derman nedehem

Türkçesi şu ki:

Sevgiliden yadigâr bir derdim var
ki o derdi yüz bin dermana değişmem..

(Bu dizelerdeki içtenliği, sevgiliye olan tutkuyuı anlıyor musunuz?)

Konuyu uzattım, farkındayım ama maksadım şu idi ki; ulaşabilen varsa lütfen Yavuz’un bu şiirini günümüz padişahına iletin ne olur, bu şiir kulağına küpe olsun:

(Padi)Şahım herkesi kendinize sadık dost, yoldaş sanmayın.
Herkesi dost mu sanarsınız, belki de o (dost yoldaş sandığını) yabancıdır (düşmandır).
Belki de bu âlemde tek sadık olan sevgilidir.
Dost olur (vardır), düşman olur (vardır), sevgili olur (vardır), kumandan olur (vardır).

Osman AYDOĞAN  16 Mayıs 2016


ŞİRAZEDEN ÇIKMAK

Dünkü yazım üzerine (Sekiz Şehit ve Memleketin Ahvali) değerli arkadaşımız Salih Altun Bey bir yorum yazmış ve demiş ki: ''Ortam herkesin şirazesini etkiliyor. Doğaldır ve arada gereklidir de....''

Genç arkadaşlarım pek bilmezler ama Türkçede “şirazeden çıkmak” diye bir deyim vardır. “Şiraze” Farsça kökenli bir kelimedir ve ciltli kitapların sırtında, yaprakları bir arada düzgün tutmaya yarayan incecik şerite verilen isimdir. O kaydı mı, kitap dağılır, her bi...r yaprak başka yana saçılır...

SEKİZ ŞEHİT ve MEMLEKETİN AHVALİ

Adamın birisi karısı tarafından fena halde aldatıldığını öğrenmiş ve o gün de iş için trenle bir yolculuğa çıkması gerekiyormuş. Acı içinde yola çıkmış, trene varmış. Bir kompartımanda bir kişilik boş yer bulmuş. Girip yerleşmiş.

Tren hareket etmiş, adamın kafasından çıkmıyor olay. Sonunda kendini tutamayıp hüngür hüngür ağlamaya başlamış. Yolculardan biri adama derdini sormuş. Bizimki dolu, hemen anlatmaya koyulmuş.

BEŞ MEKTUP

Bir masal ülkesinde padişahlar seçimle tahta çıkarlarmış.

Bir secim sonrası yeni padişah önceki padişaha gider ve tecrübesinden faydalanmak istediğini tavsiyelerine ihtiyacı olduğunu söyler.

Bunun üzerine eski padişah beş tane mektup yazar, mektupları birden beşe kadar numaralandırır. Sonra döner yeni padişaha birinci mektubu ilk devlet idaresinde sıkıştığında, ikinci mektubu bir kriz anında, üçüncü mektubu memleket idaresi zorlaştığında, dördüncü mektubu çok daha vahim hallerde, beşinci mektubu ise içinden çıkamadığı, naçar kaldığı, çaresiz kaldığı durumlarda açmasını söyler.

Yeni başkan, pardon yeni padişah kabul eder, mektupları alıp gider ve göreve başlar.

Ülkede kısa süre sonra bir karışıklık olur, padişah sıkışır, aklına mektup gelir ve birinci mektubu acar. Mektupta şöyle yazar: ‘’Senden öncekileri kötüle, karala, suçu onlara yık, hatta doksan yıl geriye git.. Hatta hiç padişahlık yapmamışlara bile sorunları yık.’’

Padişah mektupta denilenleri yapar, bir süre böyle idare eder ve yine bir buhran dönemi, bir kriz anı yaşar ve ikinci mektubu acar. Mektupta şöyle yazar: ‘’Komşu ülkelere sataş, düşman icat et, bana komplo kurdular de, beni aldattılar de, haberim yoktu de, geometriden faydalan, paralel, eşkenar, dikdörtgen de..’’

Padişah mektupta yazılanları yapar, durum biraz rahatlar, padişah nefes alır.. Ancak bir süre sonra ülkede huzursuzluklar artar, ekonomi zora girer, dış politika zorlaşır. Padişahın aklına üçüncü mektup gelir. Mektupta şöyle yazar: ‘’Çevrendekileri kötüle, bunlarla olmuyor de, sadrazamı azlet, mümkünse kellesini al, nazırları değiştir, muhalefeti ve basını sustur, yargıyı denetim altına al..’’

Padişah bunları da yapar, bir süre rahatlar, bir süre işler yolunda gider. Ancak zamanla işler yine kötüleşir, komşudaki çıkardığı savaş ülkeye sıçrar, ülkede asayiş kalmaz, dış politika tamamen çıkmaza girer. Padişahın aklına dördüncü mektup gelir. Açar mektubu. Mektupta şöyle yazar: ‘’Bu sistemle olmuyor de, sistem değişmeli de, padişahlık yetkilerim az de..’’

Padişah denileni yapar, herkes inanır, bir süre rahatlama olur, ama sorunlar yine de bitmez. Ülke kan gölüne döner, her gün bir yerlerde bombalar patlar, her bombada yirmişer, otuzar, yüzer insanlar ölür. Bütün komşularla düşmanlık başlar, müttefikler yan çizer, misafirliğe bile kabul etmek istemezler, dolar fırlar, cari açık finanse edilemez hale gelir, ülkede işsizlik artar, hoşnutsuzluklar zirve yapar. Zararından emin olup uzaklaştırdıkları dostları düşman olur, dostluğunu edinmek için yanına aldığı düşmanları dost olmadığı gibi etrafındakilerin hepsi düşman safında birleşir. Padişahın aklına hemen kurtarıcısı mektupların sonuncusu ve beşincisi gelir. Açar beşinci mektubu. Mektupta şöyle yazar: ‘’Bir beş mektup da sen hazırla…’’

Rivayete göre bu son mektup açıldıktan sonra Saray erkânından Keçicizade Fuat Avni Paşa son günlerde padişahın sarayda fellik fellik mektup zarfı, kağıt ve kalem aradığını söyler…

Osman AYDOĞAN  12 Mayıs 2016

NEDEN BU HALDEYİZ?

Biliyorsunuz Yaşar Kemal’i 28 Şubat 2015 tarihinde kaybetmiştik.. O zaman bu sayfada ben Yaşar Kemal anısına diye epey bi yazılarından alıntılar yapmıştım…

Yakın zamanda Zülfü Livaneli’nin “Gözüyle Kartal Avlayan Yazar - Yaşar Kemal” adlı bir kitabı yayınlandı. (Doğan Kitap, 2016) Bu kitapta Zülfü Livaneli kırk dört yıllık dostluğun penceresinden Yaşar Kemal’i anlatıyor.

MEHMET AKİF ERSOY'DAN

Biz ki her mevcudu yıktık, gayesiz bir fikr ile ;
Yıkmadık bir şey bırakmadık... Sade bir şey: aile.
Hangi bir bünyanı mahvettik de ishal eyledik?
İşte viran memleket! Her yer delik, her yer deşik!

(''Bir yığın kundakçıdan yangın görenler milleti'' isimli şiirinden)

***

Düşme ey avare millet bunların hizlanına;
Vakıfız biz hepsinin pek muhtasar irfanına;
Şark'a bakmaz Garb'i bilmez, görgüden yok vayesi;
Bir kızarmaz yüz, yaşarmaz göz bütün sermayesi!...

(''Bir yığın kundakçıdan yangın görenler milleti'' isimli şiirinden)

***

"Ey hayâ namında bir hissin vücudundan bile,
Pek haberdar olmayan yüzsüz, hayâsız, bak hele;
Arkasından takla attın en denî bir şöhretin
Düştü takken, çıktı cascavlak o kel mahiyetin"

Mehmet Âkif ERSOY

Osman AYDOĞAN  10 Mayıs 2016



DOST MODERN DARBE (2)

Yolları oldukça uzunmuş, yokuş yukarı gidiyorlarmış, güneş yakıcıymış, ter içinde kalmışlar, susamışlar. Bir dönemecin ardında harika bir mermer kapı görmüşler; kapı, ortasında bir çeşme bulunan altın döşeli bir meydana açılıyormuş, çeşmeden berrak bir su akıyormuş.

Yolcu kapıdaki bekçiye dönmüş. 
- "İyi günler." 
- "İyi günler", diye yanıt vermiş bekçi. 
- "Burası harika bir yer, adı ne?" 
- "Burası cennet." 
- "Ne iyi, cennete gelmişiz, çünkü çok susadık." 
- "İçeri girip dilediğiniz kadar su içebilirsiniz", demiş bekçi ve eliyle çeşmeyi göstermiş. 
- "Atımla köpeğim de susadılar." 
- "Kusura bakmayın", demiş bekçi. 
- "Buraya hayvanlar giremez."

ANNECİĞİM

Ak saçlı başını alıp eline, 
Kara hülyalara dal anneciğim! 
O titrek kalbini bahtın yeline, 
Bir ince tüy gibi sal anneciğim!

Sanma bir gün geçer bu karanlıklar, 
Gecenin ardında yine gece var; 
Çocuklar hıçkırır, anneler ağlar, 
Yaşlı gözlerinle kal anneciğim!

Gözlerinde aksi bir derin hiçin, 
Kanadın yayılmış, çırpınmak için; 
Bu kış yolculuk var, diyorsa için, 
Beni de beraber al anneciğim! ...

Necip Fazıl Kısakürek (1926)

***

"Bebeğimi görebilir miyim?" diyen annenin kucağına yumuşak bir bohça verildi. Mutlu anne, bebeğinin minik yüzünü görmek için kundağı açtığında şaşkınlıktan adeta nutku tutuldu!

Anne ve bebeğini seyreden doktor hızla arkasını döndü ve camdan dışarı bakmaya başladı. Bebeğin kulakları yoktu… Muayenelerde, bebeğin duyma yeteneğinin olduğu, sadece görünüşü bozan bir kulak yoksunluğu olduğu anlaşıldı.

Aradan yıllar geçti, çocuk büyüdü ve okula başladı. Bir gün okul dönüşü eve koşarak geldi ve kendisini annesinin kollarına attı. Hıçkırıyordu.. Bu onun yaşadığı ilk büyük hayal kırıklığıydı; ağlayarak "Büyük bir çocuk, bana UCUBE dedi.."

Küçük çocuk bu kadersizliğiyle büyüdü. Arkadaşları tarafından seviliyordu ve oldukça başarılı bir öğrenciydi. Sınıf başkanı bile olabilirdi, eğer insanların arasına karışmış olsaydı.

Annesi, her zaman ona "genç insanların arasına karışmalısın" diyordu. Ancak aynı zamanda yüreğinde derin bir acıma ve şefkat hissediyordu.

Delikanlının babası, aile doktoru ile oğlunun sorunu hakkında görüştüğünde; "Hiçbir şey yapılamaz mı?" diye sordu. Doktor "Eğer bir çift kulak bulunabilirse, organ nakli yapılabilir" dedi. Böylece genç bir adam için kulaklarını feda edecek birisi aranmaya başlandı.

Aradan iki yıl geçti. Bir gün babası "Oğlum, hastaneye gidiyorsun. Annen ve ben, sana kulaklarını verecek birini bulduk. Ancak unutma ki bu bir sır."

Operasyon çok başarılı geçti. Delikanlı adeta yeni bir insan görünümüne kavuştu. Yeni görünümüyle psikolojisi de düzelen genç, okulda ve sosyal hayatında büyük başarılar elde etti. Daha sonra diplomat oldu ve evlendi.

Aradan uzun yıllar geçtikten sonra bir gün babasına "Bilmek zorundayım, bana bu kadar iyilik yapan kişi kim? Ben o insan için hiçbir şey yapamadım…" dedi. Babası ise "Bir şey yapabileceğini sanmıyorum. Fakat anlaşma kesin. Şu anda öğrenemezsin" dedi.

Bu derin sır yıllar boyunca gizlendi. Ancak bir gün açığa çıkma zamanı geldi.

Hayatının en karanlık günlerinden birinde, annesinin cenazesi başında babasıyla birlikte bekliyordu. Babası yavaşça annenin başına elini uzatıp kızıl kahverengi saçlarını eliyle geriye doğru ittiğinde annenin kulaklarının olmadığı görüldü.

Babası "Annen hiçbir zaman saçını kestirmek zorunda kalmadığı için çok mutlu oldu" diye fısıldadı oğlunun kulağına. Bir süre sessiz kaldıktan sonra tekrar oğlunun kulağına eğilerek yavaşça "Hiç kimse, annenin daha az güzel olduğunu düşünmedi değil mi?" dedi. 
***
Bütün anneler işte böyledir. Tüm annelerimizin ''Anneler Günü'' kutlu olsun...
***
Gerçek güzellik; fiziksel görünüşe bağlı değil, ancak kalptedir…
Gerçek mutluluk; görülen şeyde değil, asıl görünmeyen yerdedir… 
Gerçek sevgi; yapıldığı bilinen şeyde değil, yapıldığı halde bilinemeyen şeydedir…

Osman AYDOĞAN  08 Mayıs 2016



DOST MODERN DARBE

Bir kurdu avcılar fena halde sıkıştırmıştır. Kurt ormanda oraya buraya kaçmakta, ancak peşindeki avcıları bir türlü ekememektedir. Canını kurtarmak için deli gibi koşarken bir köylüye rastlar. Köylü elinde yabasıyla tarlasına girmektedir. Kurt, adamın önüne çöker ve yalvarmaya başlar.

'’Ey insan ne olur yardım et bana, peşimdeki avcılardan kaçacak nefesim kalmadı, eğer sen yardım etmezsen biraz sonra yakalayıp öldürecekler.’’

Köylü bir an düşündükten sonra yanındaki boş çuvalı açar, kurda içine girmesini söyler. Çuvalın ağzını bağlar, sırtına vurur ve yürümeye devam eder.

Birkaç dakika sonra da avcılara rastlar. Avcılar köylüye bu civarda bir kurt görüp görmediğini sorarlar, köylü '’görmedim’' der ve avcılar uzaklaşır.

Avcıların iyice uzaklaştığından emin olduktan sonra köylü sırtındaki torbayı indirir, ağzını açar, kurdu dışarı salar. 
'’Çok teşekkür ederim’' der kurt, '’Bana büyük bir iyilik yaptın'’
‘'Önemli değil’ der köylü ve tarlasına gitmek üzere yürümeye başlar. 
'’Bir dakika'’ diye seslenir kurt ‘’Çok uzun zamandır bu avcılardan kaçıyorum, çok bitkin düştüm, açım, kuvvetimi toplamam için bir şeyler yemem lazım ve burada senden başka yiyecek bir şey yok.'’

Köylü şaşırır; '’Olur mu, ben senin hayatını kurtardım.'’ '’Yapılan iyiliklerden, verilen hizmetlerden daha çabuk unutulan bir şey yoktur'’ der kurt. ‘'Ben de kendi çıkarım için senin iyiliğini unutmak ve seni yemek zorundayım.’'

Bir süre tartıştıktan sonra, ormanda karşılarına çıkacak olan ilk üç kişiye bu konuyu sormaya ve ona göre davranmaya karar verirler.

Karşılarına önce yaşlı bir kısrak çıkar. '’Ne vefası’' der kısrak, '’Ben sahibime yıllarca hizmet ettim, arabasını çektim, taylar doğurdum, gezdirdim. Ve yaşlanıp bir işe yaramadığımda beni böylece kapıya koydu...’’

Bir sıfır öne geçen kurt sevinirken bir köpeğe rastlarlar. '’Ben hizmetin değerini bilen bir efendi görmedim’' der köpek, ‘’yıllardır sadakatle hizmet ederim sahibime koyunlarını korurum, yabancılara saldırırım, ama o beni her gün tekmeler, sopayla vurur...' ‘

Kurt köylüye döner, '’İşte gördün’' der. Köylü de son bir çabayla ‘'Ama üç diye konuşmuştuk, birine daha soralım, sonra beni ye’' diye cevap verir.

Bu kez karşılarına bir tilki çıkar. Başlarından geçenleri, tartışmalarını anlatırlar. Tilki hep nefret ettiği kurda bir oyun oynayacağı için keyiflenir. '’Her şeyi anladım da’' der tilki ‘'Bu küçücük torbaya sen nasıl sığdın?’’ Kurt bir şeyler söyler, tilki inanmamış gibi yapar;
'’Gözümle görmeden inanmam...’’

İşin sonuna geldiğini düşünen kurt torbaya girer girmez, tilki köylüye işaret eder ve köylü torbanın ağzını sıkıca bağlar. Köylü eline bir taş alır ve '’Beni yemeye kalktın ha nankör yaratık'’ diyerek torbanın içindeki kurdu bir süre pataklar.

Sonra tilkiye döner. '’Sana minnettarım beni bu kurttan kurtardın’' der. Tilki de '’benim için bir zevkti'’ diye cevap verir.

O an köylünün gözü tilkinin parlak kürküne takılır, bu kürkü satarsa alacağı parayı düşünür ve hiç beklemeden elindeki taşı kafasına vurup tilkiyi öldürür. Sonra da torbanın içindeki kurdu ayağıyla dürter: '’Haklıymışsın kurt, yapılan iyilikten daha çabuk unutulan bir şey yokmuş...'’

***
Vefa duygusuna sahip olmayandan kimseye hayır gelmez.. Vefasızların da bir gün üstü çizilir, kendileri de çöpe atılır, bir deliğe süpürülür...

Vefa duygusunu tüketenlerden de "millet" olamaz.

Osman AYDOĞAN  07 Mayıs 2016



HANGİ HZ. ÂDEM’İ SORUYORSUN; SİZİN ATANIZ OLAN EN SONUNCUSUNU MU?”

Dün son olarak yazdığım ‘’Anlıyorlar mı?’’ başlıklı yazımda Şeyhül Ekber Muhyiddin İbni Arabî’nin Fütuhat-ı Mekkiye’sinde geçen bir gece Mekke’de tavaf yaparken gördüğü kırk bin sene önce ölmüş olduğunu söyleyen kişinin yedi bin sene önce yaşamış Hz. Âdem sorusuna verdiği cevabı üzerine (Hangi Hz. Âdem’i soruyorsun; sizin atanız olan en sonuncusunu mu?) bir arkadaşım bu sözü açmamı istedi…

Arkadaşım keşke bu soruyu bana sormasaydı! Konu o kadar karışık ki! Ve ben bu konuyu anlatmada donanım olarak o kadar yetersizim ki! Ama madem sordu ben de size sonunda toparlamak üzere dağıta dağıta anlatmaya çalışayım...

Orhan Hançerlioğlu, “Düşünce Tarihi” isimli eserinde; Platon’un Politeia adlı yapıtının VII. kitabındaki ünlü mağara örneğini şöyle açıklamaya çalışır:

“…Şimdi bilgimizi ve bilgisizliğimizi şu anlatacaklarımla ölç, Glaukon. Yeraltında bir mağara tasarla. Mağaranın kapısı bol ışıklı bir yola açılıyor. Ama mağarada oturan insanların kolları, boyunları ve bacakları zincirlerle bağlanmış, sırtları da ışığa çevrilmiş. Öyle ki sadece karşılarındaki mağara duvarlarını görebiliyorlar, başlarını arkaya çeviremiyorlar, kendilerini bildikleri andan beri de burada böylece oturmaktalar. Düşün ki sırtlarının arkasındaki ışıklı yoldan bir sürü nesneler geçiyor, Işık bu nesneleri mağaranın duvarına yansıtıyor. Şimdi bu adamlar mağaranın duvarına yansıyan hayalleri görebilirler, o hayalleri meydana getiren gerçek nesneleri göremezler değil mi?

Demek ki bu adamlar birbirleri ile konuşabilselerdi duvarda gördükleri hayallere bir takım adlar vereceklerdi. Çünkü bu hayalleri gerçek sanmaktadırlar. Bu adamların gözünde gerçeklik asıl gerçeklerin duvarda yansıyan hayallerinden ya da gölgelerinden başka bir şey değildir. Şimdi bu adamlardan birinin zincirlerini çözüp ayağa kalkmasına ve başını gerçekliklere çevirmesine izin verelim. Gözleri bol ışıktan kamaşır ve asıl gerçekleri göremezdi değil mi?

Dahası kamaşan gözlerini yeniden duvara çevirirdi ve duvardaki hayallere rahatlıkla bakardı. Ama gözlerini yavaş yavaş alıştırarak asıl ışığın kaynağına da pekâlâ bakabilirdi. İşte o zaman arkadaşları ile gördüğü şeylerin birer hayalden ibaret olduğunu asıl gerçeklerin şimdi gördükleri olduğunu anlayacaktı.

İşte sevgili Glaukon gözümüzle gördüğümüz bu dünya o mağaranın duvarıdır, arkasındaki ışığa bakabilen insan da duyu gözünü us (akıl) gözüne çeviren bilgedir.”
***
Hayal, tasavvufta Allah Teâlâ’dan gayrı her şeyin sıfatıdır. Allah Teâlâ’nın varlığı karşısında mükevvenatın (kâinat) gerçek varlığı bulunmamaktadır. Varlık âleminde görülen her şey aslında birer hayalden, gölgeden ibarettir. Olsa olsa Allah Teâlâ’nın aksi’nden nişane verirler. Esas olan Sevgili’nin zihindeki hayalidir. Tasavvufta buna “âlem-i hayal” denilir.

Âlem-i hayal, tabiat âlemini karşılar ve baştan sona bir vehimden ibarettir. Ruhlar âlemindeki (âlem-i ervah) birtakım cevherler, varlığın suver (görüntü) veya zilli (gölge) ile varlık bulmuştur… Varlık, göz yumup açıncaya kayboluveren bir hayalden ibarettir. İnsan var sandığı her şeyin aslında bir hayalden ibaret olduğunu zaman içerisinde anlar.
***
Varlıkta asil olan gölge değil, bizzat varlığın aslıdır. Zaten gölgenin varlığı da, onu salan bir asıldan gelir. Varlığın sıfatında da durum aynen böyledir. Gölge olan sıfatın varlığı, asıl olan sıfatın varlığının eseridir. Asıl olanın gölgeye yakınlığına karşılık, nasıl olur da gölgenin asıl olana yakınlığından bahsedilebilir? Gölgenin varlığı gölgeyi düşüren asıldan gelmektedir.

İbn’ül Arabî Hakk ve kâinat ilişkisini şöyle açıklar: “Hakk’ın dışında, kâinat denilen şey O’nun gölgesi gibidir, işte bu gölge mümkün varlıkların özünü oluşturur. Öyleyse, esasen insanın idrak ettiği sadece Hakk’ın vücudundan, bu âlemler olarak yayılan şeyden, yani O’nun zatından ibarettir. Zira ondan başka varlık yoktur.”

Bu mertebenin bir önceki mertebe ile olan farkı meselâ, bir adamın güneşin ışığından gölgesi yere yansır. İşte o yere düşen gölgeden adamın nasıl bir kimse olduğu anlaşılır. Bu adamın gölgesi asli mertebesi, yansımasını sağlayan güneş ise aslı asliyesi yani irâde-i külün kendisidir. Burada gölgenin sıfatlanması aslı, varlığı ise asl-ı aslı olan zâttır. Sonuçta bu âlem de Hakk’ın vücûdunun gölgesidir ve müstakil olarak vücûdları yoktur.

Futuhat-ı Mekkiye’de Şeyh-ül Ekber Muhyiddin İbn’ül Arabî’ bir gece Mekke’de tavaf yaparken kırk bin sene önce ölmüş olduğunu söylediği birisini (sadece kendisinin) “gördüğünü” yazar. Kendisinin de bir insan olduğunu söylemektedir ama İbni Arabî’nin bildiği insan fiziğine benzememektedir. Hz. Adem’in ancak yedi bin yıl önce yaşadığını bildiğinden İbn’ül Arabi ona Hz. Adem’i sorar; şöyle cevap alır: “Hangi Hz. Adem’i soruyorsun; sizin atanız olan en sonuncusunu mu?”

İbn’ül Arabî deyince onun sözleri ile devam edelim:

"İnsan, Allah'ın kendi ilahi sıfatlarını gördüğü bir aynasıdır.’’
''Kâinatta ne varsa hepsi vehim ve hayal; yani aynalara vuran akisler veyahut gölgeler... ‘’
"Varlıklar gelir, ilahî isimlere ayna olur, görünür ve yiterler."
"Hak, sayısız güzel isimleri bakımından emrin tümünü içeren 'kuşatıcı bir varlıkta' isimlerini tek tek görmek ve o varlık vasıtasıyla kendi sırrının kendisine görünmesini istedi."
"Bil ki Allah insanları yarattığından, onları teklifle mükellef kıldığından ve onları ademden vücüda, yani yokluktan varoluşa çıkardığından beri insanlar yolcu olma özelliklerini (tekamül) hiç bırakmamışlardır."
"...artık, arif anlar ki, gerek enfüs'te, gerek afakta; tecelli eden tek zat, tek hakikattir; başkası yok.. varlık, tek varlık, bir can ve bir tendir. Ama, hakikatin aslı, ne bölünmüş ne parçalanmıştır zahirde görünen cümle şeyler, onun tecelligâhı ve aletidir..."
***
Hazreti Mevlânâ’nın ‘‘Sureti hemi zillest’’ (Görünen her şey gölgedir) diye başlayan ve dünyanın bir hayalden ve gölgeden ibaret olduğunu söyleyen bir rübaisi vardır. Bu dizelerde, gerçek-hayal ayrımının ve geleneksel İslam sanatının metafiziksel imaj dünyasının eksenindeki sorunsal da dile gelir. Geleneksel İslam sanatı, görünen her şeyin hayal olduğunu söyler. Ona göre, bizler hakikî olmayan, varlığı Varedici’nin varlığına bağlı olan birer gölge, birer hayalizdir. Görünenler, görünmeyenlerin izdüşümü, gölgesi ve sonsuz suret imkânlarından biridir. Zira tecelli kesintisizdir ve her form, hakikatin birer yüzüdür o kadar.

Her şeyin bir nedeni varsa bu sonsuza kadar gider ve akıl çelişkiye düşer öyleyse bir ilk neden olmalı diye Aristoteles'in formüle ettiği ve İslam felsefesinde sürdürülen bir düsturdur bu. O üç sözcük ‘’Sureti hemi-zillest’’ Eflatun felsefesinin özüdür.
***
Levh-i Mahfûz, Arapça’da korunmuş levha anlamına gelir. İnsanların başlarına gelecek şeyleri de ihtiva ettiği için Kader kitabı da denir. Olmuş ve olacak her şeyin yazılı olduğu kitap anlamındadır. Korunmuş olarak nitelenmesinin nedeni, burada yazılı olan şeylerin herhangi bir müdahale ile değiştirilmekten, bozulmaktan uzak ve korunmuş olmasındandır. Melekler Levh-i Mahfûz'u görürler. Kader olarak isimlendirilen, geçmiş ve gelecek tüm olaylar ve varlıklar Allah katında bulunan Levh-i Mahfuz'da yazılı bulunmaktadır.

Kur'an'da geçen Ümmü'l-Kitap (Kitapların Anası, Ana Kitap), Kitabun Mübin (Apaçık Kitap), Kitabun Hafîz (Koruyan Kitap), Kitabın Meknun (Saklanmış Kitap), İmamun Mubin (Apaçık İnen Kitap) ve sadece kitap ifadeleri Levhi mahfuz ile ilişkili bulunan ifadelerdir.

Buruc suresi 22. ayetinde Kur'an'ın Levh-i Mahfûz'da bulunduğu ifade edilir.(Buruc: 22) Ancak hiçbir tanım getirilmez. Bazı ayetlere göre Levh-i mahfûz içinde hiçbir şeyin eksik bırakılmadığı (En'âm: 59), olacak şeylere ait bilgileri saklayan (Kaf: 4), yeryüzü ve insanlarla ilgili tüm olay ve oluşların yazılı bulunduğu (Hâdid: 22) her şeyin sayılıp tesbit edildiği (Yasin: 12), gökte ve yerdeki tüm gizliliklerin açıkça belirtildiği (Neml: 75), temiz yaratılan meleklerden başka kimsenin dokunamayacağı apaçık, korunmuş, koruyan, saklanmış ve ana kitap'tır. İsrâ Sûresi 58. ayetde de "Bu, Kitap'ta (levh-i mahfuz'da) yazılıdır." şeklinde yer almaktadır. "Gökte ve yerde gizli olan hiçbir şey yoktur ki, apaçık olan bir kitapta olmasın." (Neml Suresi, 75) Ayette geçen apaçık kitap Levh-i Mahfuz olarak yorumlanır.

Berât gecesi, Kur'an-ı Kerim'in Levh-i Mahfûz'dan Dünya semasına toptan indirildiği gecedir. Buna "inzâl" denir. Kadir Gecesi'nde ise Peygamber'e ilk kez ve parça parça indirilmeye başlanmıştır. Buna da "tenzîl" denir.
***
Bu uzun girişten sonra anlatmak istediğim aslında şu:

2003 yılında Philosophical Quarterly adlı akademik bir dergide Nick Bostrom imzalı yayınlanan makalenin ilginç bir başlığı vardı. “Bir Bilgisayar Simülasyonunda mı Yaşıyorsunuz?”

Bu makaledeki varsayıma göre dünya, güneş sistemi, evren dediğimiz şeyin tamamı, bir başka gerçekliğin simülasyonudur. Eğer bizim yaşadığımız dünya bir simülasyon ise bu demektir ki bir başka uygarlık bizden daha ileri bir düzeye ulaşmıştır. Öyle ki acaba bu gelişmiş halimizden (mesela binlerce, milyonlarca yıl) önce atalarımız nasıl bir hayat yaşıyordu diye bir simülasyon ortamı yaratmışlardır. O ortam, bizim evren dediğimiz şey. O halde bu dünya, galaksi, evren; aslında o gelişmiş uygarlığın bir bilgisayar ortamı; başka bir şey değil. O halde bu simülasyonu yaratanlar gözlemekte oldukları simülasyon ortamını (bizim dünyamız) bir gün kapatmayı tercih edebilirler – yani kıyamet!

Birkaç paragraf önce anlattığım Levh-i Mahfuz bu anlamda neydi acaba?

Ve gelin Arabî’nin Futuhat-ı Mekkiye’de bir gece Mekke’de tavaf yaparken gördüğü kırk bin sene önce ölmüş olduğunu söyleyen kişinin yedi bin sene önce yaşamış Hz. Adem sorusuna verdiği cevabını düşünelim: “Hangi Hz. Adem’i soruyorsun; sizin atanız olan en sonuncusunu mu?”
***
Şehriyar’ın bana söyledikleri takılmış bir plak gibi zihnimde dönüp duruyordu zaten:

‘’Dünya benim tahayyülümün bir yansımasıydı…’’ derdi Şehriyar ve sonra devam ederdi; ‘’Hayat ne kadar uzun olursa olsun, sadece bir anlık bir düştür. Görünüşü gerçekmiş gibi kabul etmek keder vericidir ve bütün felaketlerin nedenidir.’’

Ve anlatırdı Şehriyar;

‘’Siz karmaşa içindesiniz, çünkü dünyanın içinde olduğunuza inanıyorsunuz, dünyanın sizin içinizde olduğuna değil… Bir kez, her şeyin içten geldiğini, içinde yaşadığınız dünyanın size değil, sizin tarafınızdan projekte edildiğini idrak ettiğinizde korkularınız sona erer. Siz sadece dış dünyanın gerçek olduğuna inandığınız sürece onun tutsağı olarak kalırsınız. Aslında ise ne beden ne de onu içeren bir dünya vardır; sadece zihinsel bir durum, rüyamsı bir hal vardır ki gerçekliği sorgulandığında kolayca dağılabilir. Biz sadece rüya görmekteyiz. Hatta bizler sırlarla dolu bir evrende bir rüyanın rüyasını görmekteyiz. Gerçekte bildiğimiz hiçbir şey yoktur. Bildiğimizi sandığımız şey sadece olaylardır. O olaylar ki, bilmediğimiz bir objeyle asla bilemeyeceğimiz bir süjenin birbirlerine olan ilgisinden doğmuştur. Rüyalara gerçeklik atfettiğiniz sürece onların kölesisiniz. Rüyanızın rüya olduğunu idrak ettiğinizde uyanacaksınız. Dünya bir yansımadır. Ancak siz yansıma değilsiniz, yansımayı görensiniz.

Önce, dünyanızın sadece sizin kendi yansımanız olduğunu idrak edin ve bu yansımaya kusur bulmaktan vazgeçin. Kendinizle ilgilenin, zihinsel ve duygusal bakımdan kendinizi düzeltin. İmgelemeden (hayal kurmadan) bakmayı, çarpıtmadan dinlemeyi öğrenin, hepsi bu. Esasta isimsiz ve şekilsiz olana isimler ve şekiller atfetmeyi bırakın. Her idrak- algılama şeklinin öznel (enfüsi, sübjektif) olduğunu, görülen ya da işitilen, dokunulan ya da koklanan, hissedilen ya da düşünülen, umulan ya da hayal edilen her şeyin gerçekte değil zihinde olduğunu idrak edin!. Düşünüp hayal edilebilen hiçbir şeyin kendiniz olamayacağını bir kez anladığınızda, imgelemelerinizden kurtulmuş olursunuz. Olduğunuzu sandığınız şey sadece telkin ya da imgelemedir. Önce siz olduğunuzu sandığınız kişi olmadığınızı anlayın. İşte o zaman huzuru tadacak ve korkudan kurtulacaksınız. Dünyanın hiçbir kusuru yoktur. Kusuru olan sizin ona bakış tarzınızdır. Sizi yanıltan kendi imgelemenizdir. Olmak için hiç kimse olmalısınız. Kendinizi bir şey, bir kimse olarak düşünmek ölümdür ve cehennemdir.’’
***
Keşke filozof olsaydım, keşke düşünür olsaydım, keşke teolog olsaydım ve keşke elim de kalem tutsaydı da İbni Arabî’nin Hz. Âdem nedeniyle yazdıkları üzerine düşündüklerimi yazabilseydim, bu kadar dağıtıp, karmaşık hale getirmeseydim…

Keşke! Keşke! Keşke!….

Osman AYDOĞAN   06 Mayıs 2016


ANLIYORLAR MI?

Dün Miraç Kandili idi. Kutlama yazımda olayın iki aşaması vardır diye yazmıştım. Ve şöyle devam etmiştim: ‘’Birinci aşamada Receb ayının 27. gecesi Cenab-ı Hakkın daveti üzerine Cebrail rehberliğinde Hz. Peygamber (s.a.s) Mescidül-Haram'dan (Mekke), Beytü'l-Makdis'e (Kudüs) götürülür. Kur'an'ın andığı bu aşama, gece yürüyüşü anlamında isra adını alır. Şeyh-ül Ekber Muhyiddin İbn-i Arabî ’'Kitab el-İsra’’ (Gece Yolculuğu Kitabı) isimli eserinde Miraç'ı anlatır.’’

Ve söz Arabî’ye gelince dayanamadım.

MİRAÇ KANDİLİ

Miraç; üç ayların Regaib Kandili 'nden sonraki kutsal gecedir. Miraç; Arapça'da uruc sözcüğünden türetilmiş olup merdiven, yukarı çıkmak, yükselmek anlamlarını dile getirir. İslam'da Hz. Peygamber (s.a.s)' in göğe yükselerek Allah'ın huzuruna kabul edilmesi olayıdır.

Olayın iki aşaması vardır. Birinci aşamada Receb ayının 27. gecesi Cenab-ı Hakkın daveti üzerine Cebrail rehberliğinde Hz. Peygamber (s.a.s) Mescidül-Haram'dan (Mekke), Beytü'l-Makdis'e (Kudüs) götürülür. Kur'an'ın andığı bu aşama, gece yürüyüşü anlamında isra adını alır. Şeyh-ül Ekber Muhyiddin İbn-i Arabî ’'Kitab el-İsra’’ (Gece Yolculuğu Kitabı) isimli eserinde Miraç'ı anlatır.

Hiç kimsenin kafesine 
Koyamayacağı bir kuş... 
Kaçmasını öylesine 
Uçmasını böylesine 
Unutmuş. 
Bir insan sesine 
Gelip konmuş.

Şiirde geçen ‘’İnsan Sesi’’ bana; Felsefe okuyan, Heidegger ve Wittgenstein uzmanı, ‘’Malina’’ adlı tek romanıyla tanıdığımız ve Max Frisch ile yaşadığı çalkantılı ilişki sonucunda bunalım geçirip aldığı uyku hapının etkisiyle sigarasını söndürmeyi unutup evini ve kendisini yakan Avusturyalı şair ve yazar, İngeborg Bachmann’ın ‘’Radyo Oyunları’’ (Yapı Kredi Yayınları, 2005) isimli eserinde yer alan “Ağustosböcekleri” adlı oyunu anımsattı.

Oyundan başından bir bölüm: ‘’Küçük eve bir başkası taşınacak. Birkaç yabancı daha adadan ayrılacak, yenileri gelecek. Gelenler çoğaldığında yalnızlığın da fiyatı artacak ve kıyılar dolacak. Soluk yüzler güneşte yanacak ve kumlar parmakların arasından kayacak, ta ki bir gölge adanın üzerinde kanat çırpana ve rüzgâra doğru üflenmiş bir tüy yere düşene kadar.’’

Görüldüğü gibi oyun, bir adanın tasviri ile başlar. Tuhaf bir adadır aslında burası. Hep birileri gelir, ama gelenlerle birlikte ortalık sanki daha bir tenhalaşır. “Ağustosböcekleri” diye anılanlar, insandır aslında.

Ancak insanca yaşamayı, insanı ancak sevmenin, sevebilmenin, hemcinslerinden ancak hiçbir ayrımcılığın tuzağına düşmeden sorumlu olabilmenin insan kılabileceğini çoktan unutmuş yaratıklara dönüşmüşlerdir. Yaşamanın hiç ayrım yapmaksızın her insandan sorumlu olmak anlamına geldiğini görmezlikten gelip sevmeye son vermişler ve hiçbir insanca duyguya seslenmeyen şarkılarla oyalanmaya koyulmuşlardır.

Bachmann’ın oyunundaki ada, insanların bugünkü dünyasıdır. Yaşadıklarının sorumluluğunu üstlenebilme, sürünün içerisinde rengini belli edebilme yürekliliğini gösterebilenlerin gittikçe arandığı, birbirlerinin yanından geçip gitmekle yetinenlerin bunu birlikte yaşama sandıkları, sevgiden bütünüyle yoksun bir dünya.

Oyun, şu itirafla noktalanır: “…ve korkuyla birbirimize baktık. Çünkü ağustosböcekleri de bir zamanlar insandı. Hep şarkı söyleyebilmek için sevmeye son verdiler. Şarkılara kaçışları sırasında gittikçe kuruyup küçüldüler; şimdi ise özlemleriyle yitik, özlemleriyle büyülenmiş olarak şarkılar söylüyorlar – ama aynı zamanda da lanetlenmiş olarak, sesleri insan sesi olmaktan çıktığı için…”

Bu yorumu yazar Ahmet Cemal ‘’Lanetlenmiş Ağustosböcekleri’’ isimli deneme kitabında da kullanır. (Can Yayınları / Deneme Dizisi, 2012)

Peki ya bizler, bu iklimlerde yaşayanlar, merak ediyor muyuz hiç sesimiz insan sesi olmaktan çıktı mı diye?

Evet, hayatın müjdecisi olan sesler çoğunlukla yitip gitti artık bu ülkede yaşayanların sesi insan sesi olmaktan çıktığından, çıkarıldığından beri.

Özdemir Asaf’ın şiirindeki; hiç kimsenin kafesine koyamayacağı, kaçmasını öylesine uçmasını böylesine unutmuş bir kuş bir insan sesine gelip konmuşken bizler insan sesini unuttuk… İyi halt ettik…

Osman AYDOĞAN  03 Mayıs 2016

Bunları da unuttuk…

Hepsini de unuttuk.. Hepsini de unuttuğumuz için 13 Mayıs 2014'te Soma’da Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çok can kaybı ile sonuçlanan iş ve madencilik kazasında 301 can daha verdik… Bu kazalar madenciliğin fıtratında var dediler, geçiştirdiler...

Soma’yı tam unutma hazırlığında iken 28 Ekim 2014'de Karaman Ermenek’te 18 can daha verdik..

Daha; birer ikişer, üçer beşer, sekizer onar verdiğimiz canları, asansör facialarını, yangınları, diğer iş kazalarını saymıyorum, yazmıyorum…

Maden ocaklarında facialar yaşandığında iktidara, güce tapan hükümetleri-siyasetçileri; taşerona tapan patronları şöyle bir sallayabilseydik, yataklarında rahat rahat uyutmasaydık belki bugün gerçekten İşçi Bayramını kutlayacaktık....

Hiçbir şeyi sorgulamayacağız, kadere, fıtrata, şehit edebiyatına kanıp uyutulacağız…

1941 yılından bu yana 3 binden fazla insanımız maden kazalarında hayatını kaybetmiştir. 100 binden fazla insanımız ise yaralanmıştır ülkemizde vurdumduymazlıktan, iş güvenliği tedbirlerini almamaktan, işgüzarlıktan, insan hayatını önemsememekten, aşırı kâr hırsından.. Almanya'da son 30 yılda maden ocaklarında 3 kişi ölmüş. Bizim insanımız katliam gibi kazalarda niye ölüyor diye sormayacağız. Ne iktidardan ne de işverenden hesap sormayacağız. Kader, fıtrat, takdiri ilahi deyip ağlayacağız…

İş kazalarına kader kalkanına, fıtrat aldatmacasına (kaldı ki kullandıkları ‘’fıtrat’’ aldatmacası da doğu bir tanım da değil, ‘’fıtrat’’ doğuştan canlılara Allah’ın verdiği özelliktir. ‘’Kedinin fıtratında tırmalak vardır’’ gibi.. ‘’Madenciliğin fıtratında…’’ diye bir cümle kuramazsınız.. Her şeye dini karıştıracaklar ya.. ’’Fıtrat’’ deyince iş bitiyor…), verilen canlara şehit avuntusuna kanmadığında insanlarımız işte o zaman gerçek İşçi Bayramı kutlanacak…

Neyse, bari bugünü biraz neşeli kutlayacağım diyeceğim ama yine gelen asker, polis şehit haberleri, canlı bomba haberleri…

Yine de ‘’1 Mayıs İşçi Bayramı’’ tüm emekçilere kutlu olsun. (Nedense adına da tahammül edemediler. 2008 Nisan'ında çıkarılan bir kanunla adını da "Emek ve Dayanışma Günü" yaptılar.)

Osman AYDOĞAN  01 Mayıs 2016

‘’Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.
Dante gibi ortasındayız ömrün.’’

Burada geçen "Dante gibi ortasındayız ömrün" dizesinde yer alan ‘’Dante’’ ismi için Cahit Sıtkı; Hristiyanlığa göre insan ömrü 70 yıl olduğundan, 35 yaşındayken yazdığı, ‘’İlahi Komedya’’nın ‘’Cehennem’' bölümünün ilk dizesine "Hayat yolunun ortasında kendimi karanlık bir ormanda buldum" diye yazan Dante Alighieri'nin isminden esinlenmiştir.

‘‘Otuz Beş Yaş Şiiri’’nde hayatın anlamı anlatılır ve şiir; yaşarken fark edilmeyen, algılanamayan gerçekleri söyler; iş işten geçtikten, sert taşta yaralandıktan, suda boğulduktan ve ateşte yandıktan sonra:

‘’Gökyüzünün başka rengi de varmış!
Geç farkettim taşın sert olduğunu.
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir dert olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.’’

Cahit Sıtkı bu öğrenmeyi otuz beş yaşında yaşıyor.. (Kaderin cilvesidir herhalde, 46 yaşında da vefat ediyor.)

Özdemir Asaf da ‘’Görünüş ve Zaman’’ isimli şiirinde farklı bir hayıflanmayı yaşar:

‘’Çocukluğumda her şey büyük görünüyordu. 
Gençliğimde her şey önemli görünüyordu.
Sonra çok şey büyüklüğünü ve önemini yitirdi.
Sonra daha da yitirdi.
Çocukluğumdan da gençliğimden de çok çok az şey kaldı.
Şimdi yaşlıyım sayılır.
Çok şey gülünç görünüyor.’’

Konfüçyüs de benzer süreci anlatıyor:

“On beş yaşımda kalbimi öğrenmeye açtım...
Otuzumda duruşumu belirledim...
Kırkımda kuşkularımdan kurtuldum...
Elli yaşımda gökyüzü katını anladım...
Altmışımda kulaklarım dış seslere uyumlandı...
Yetmiş yaşımda, çizgiyi aşmadan yüreğimdeki arzuların peşinden gitmesini öğrendim...”

Sâdi-i Şirazi, Bostan adlı eserinde kendine hitaben söylerdi; “Ey ömrü yetmişe varan, uyan! Uyuyor mu idin ki bu yetmiş yıl heba olup gitti.”

Cahit Sıtkı’nın söylediği gibi; ateşin yaktığını, suyun boğduğunu, taşın sert olduğunu daha ilkokul yıllarında öğrettiler bana (!) ama asıl başka şeyleri ben yaşım elliyi geçtikten sonra öğrendim.

Özdemir Asaf’ın söylediği gibi; benim de çocukluğumda her şey büyük, gençliğimde her şey önemli görünüyordu. Şimdi yaşlı sayılmasam da ben yaşım elliyi geçtikten sonra her şey gülünç görünüyor bana.

Konfüçyüs gibi yetmiş yaşına gelemesem de ben elliden sonra çizgiyi aşmadan yüreğimdeki arzuların peşinden gitmesini öğrendim.

Şâdi-i Şirazi gibi yetmiş yaşını beklemeden ellili yaşlarda seslendim kendime; “Ey ömrü ellilere varan, uyuyor mu idin ki uyan!’’

Ve uyandım öğrendim ki; “Vatan, uğruna ölen varsa değil, içinde yaşamaktan mutlu olunan yermiş.”

Ve uyandım öğrendim ki; “Bayrağımızın rengi kan rengi değil de, keşke gelincik kırmızısı olsaymış.’’

Ve uyandım öğrendim ki, “Asıl övünülecek olanın bu topraklardan şüheda fışkırması değil, sadece herkese yetecek kadar hasat fışkırmasını sağlamakmış.”

Osman AYDOĞAN  28 Nisan 2016

Artık ülkenin sorunlarına yanıt arayacak bilinçli insan yetiştirilememektedir. Gayri üniversiteler diplomalı cahiller ordusu yetiştirmektedir. Bilgisiz diplomalı, politika uşağı adayıdır. Zaten de maksat budur…

Türkiye'nin uygar amaçları sisler içinde kaybolmaktadır…

Osman AYDOĞAN  27 Nisan 2016

Muhyiddin İbn el-Arabî bir kitabında şöyle yazar (İslâm Tasavvuf Tarihi, Akabe Yayınları, 1985, Mehmed Ali Ayni, sadeleştiren H.R. Yananlı, Sayfa 21): “İzâ kâne’l - ârifu arifen hakikaten lem yetekayyüd bi-Mu’tekıd.”

Anlamı: ‘’Hakk’ı tanıyan kişi gerçekten tanıdığı zaman itikad sahibinin itikadıyla bağlanmaz. Yani; Hiçbir dine veya inanca bağlı olmaz, onun için iyi ve kötü; doğru ve yanlış; İman ve küfür ayırımı yoktur; hepsi bir ve aynı şeydir.’’

Zaten şu sözleri onu Arabî’yi anlatmaya yeter:

"İnsan, Allah'ın kendi ilahi sıfatlarını gördüğü bir aynasıdır.’’

''Kâinatta ne varsa hepsi vehim ve hayal; yani aynalara vuran akisler veyahut gölgeler... ‘’

"Varlıklar gelir, ilahî isimlere ayna olur, görünür ve yiterler."

"Hak, sayısız güzel isimleri bakımından emrin tümünü içeren 'kuşatıcı bir varlıkta' isimlerini tek tek görmek ve o varlık vasıtasıyla kendi sırrının kendisine görünmesini istedi."

"Bil ki Allah insanları yarattığından, onları teklifle mükellef kıldığından ve onları ademden vücüda, yani yokluktan varoluşa çıkardığından beri insanlar yolcu olma özelliklerini (tekamül) hiç bırakmamışlardır."

"...artık, arif anlar ki, gerek enfüs'te, gerek âfâkta; tecelli eden tek zat, tek hakikattir; başkası yok.. varlık, tek varlık, bir can ve bir tendir. Ama, hakikatin aslı, ne bölünmüş ne parçalanmıştır zahirde görünen cümle şeyler, onun tecelligâhı ve aletidir..."

(Âfâk, ufuk kelimesinin çoğuludur. Âfâka nisbet eki eklenerek yapılmış bir kelime olan âfâkî kelimesi kelâm, felsefe ve psikoloji ilimlerinde objektif (nesnel) karşılığı olarak kullanılmaktadır. Âfâkî kelimesiyle genellikle "dış dünya ile ilgili olan, bireyin şahsî görüş ve inançlarından bağımsız olarak gerçekliği bulunan, herkesin izleyip gözleyebileceği reel durumlarla ilgili olan şey" kastedilmektedir. Âfâkî kelimesinin karşıtı enfüsî (sübjektif) kelimesidir. Kur'ân'da âfâk ve enfüs kelimeleri karşıt kavram olarak bir arada geçmektedir. "Gerek âfâkta (dış dünya ve madde âlemi), gerek enfüste (insanın iç dünyası ve ruh âlemi) delillerimizi yakında onlara göstereceğiz" (Fussilet, 41/53). Kur'ân'ın bu yaklaşımına uygun olarak Allah'ın varlığını ispatta kelâmcılar daha çok âfâkî (kozmolojik ve ontolojik) delilleri kullanırken, mutasavvıflar enfüsi (psikolojik ve ahlâkî) delilleri kullanma yoluna gitmişlerdir.)

Üzerinde düşünmeniz dileği ile!

Osman AYDOĞAN   26 Nisan 2016

Osman AYDOĞAN  25 Nisan 2016

“Asıl olan iç cephedir. Bu cephe bütün memleketin, bütün milletin meydana getirdiği cephedir. Dış cephe, doğrudan doğruya ordunun düşman karşısındaki silâhlı cephesidir. Bu cephe sarsılabilir, değişebilir, mağlûp olabilir; fakat bu durum, hiçbir zaman bir memleketi, bir milleti yok edemez. Önemli olan, memleketi temelinden yıkan, milleti tutsak ettiren, iç cephenin çökmesidir. Bu gerçeği bizden daha çok bilen düşmanlar, bu cephemizi yıkmak için yüzyıllarca çalışmışlar ve çalışmaktadırlar. Bugüne kadar başarılı da olmuşlardır. Gerçekten ‘kaleyi içinden almak’, dışından zorlamaktan çok kolaydır. Bu amaçla şahıslarımıza kadar temasa gelebilen bozguncu mikropların, araçların varlığını iddia etmek doğrudur. Meclis’in düşünüş biçimi, çalışması, vaziyeti, düşmana ümit verici olmadıkça iç ve dış cephelerimizin yerinden oynamasına olanak ve olasılık yoktur....”

Şimdi bir düşünün! Meclis’in düşünüş biçimi, çalışması, vaziyeti, düşmana ümit verici midir, değil midir?

Osman AYDOĞAN  24 Nisan 2016

Osman AYDOĞAN  23 Nisan 2016

Fıkra Mısır’ın bir zamanlar güçlü adamı olan Abdülnasır’la ilgili olarak anlatılır... Ancak fıkrada geçen ‘’Mısır’’ın yerine siz daha güncel bir başka ülkeyi ve Nasır yerine de o ülkenin güçlü adamını koyabilirsiniz. Ancak bunu içinizden yapmanızı öneririm.. Ne olur, ne olmaz!

Başkan Nasır kendisi hakkındaki karikatürlere ve fıkralara çok sinirlenirmiş.

Bu fıkraları belli bir kişinin uydurup yaydığını öğrenince öfkesi bir kat daha artmış. Polis şefini çağırtmış... Fıkraları icat eden kişinin acele bulunmasını istemiş. Bir hafta sonra polis şefi tutukladığı adamla birlikte Başkanlık Sarayı’na gelmiş.

- ''Sayın Başkan'', demiş, ''sizinle ilgili fıkraları uyduran kişi işte bu...''

Nasır adamı baştan aşağı bir süzmüş:
- ''Sen, demiş gerçekten benimle ilgili fıkraları uyduran kişi misin?''
- ''Evet'', demiş adam...

Nasır bunun üzerine peş peşe kendisiyle ilgili fıkraları anlatmaya başlamış..

Her birinin sonunda adama:
- ''Bu fıkrayı da sen mi uydurdun?'' diye soruyor...
Her defasında aynı yanıtı alıyormuş:
- ''Evet efendim ben uydurdum...''

Nasır sonunda:
- ''Sen de benim gibi Mısırlısın, ülkeni de benim kadar sevdiğini tahmin ediyorum, neden bunu yapıyorsun, Mısır’ı büyük, özgür ve saygın bir ülke haline getirdiğimi biliyorsun...'' deyince adam şöyle bir yutkunmuş:

- ''Bakın bu fıkrayı ben uydurmadım'', demiş...

Osman AYDOĞAN  22 Nisan 2016

“Türkiye’de yazarlar, düşünürler, üniversite profesörleri ve işadamları dünyadaki benzerleri düzeyinde yetenekli, iyi eğitilmiş, deneyim sahibi kişiler olmalarına karşın siyasal sistem, bu insanları son derece etkin bir biçimde iktidardan uzak tutacak şekilde tasarlanmıştır. Bunun doğal sonucu olarak da Türk demokrasisi engellenmiş durumdadır. Başka hiçbir ülkede eğitimli seçkinlerin düzeyiyle siyasal sınıfın düzeyi arasındaki fark, Türkiye ölçüsünde büyük değildir. Onlarca yıldır Türkiye’nin önemli siyasal partileri bir tek kişi ya da kimi zaman işbirliği içindeki küçük bir grup tarafından yönetilmiştir. Bu kişiler ise kamu görevi için tek bir ölçütü kullanarak seçim yaparlar: ‘kör bir itaat’... Yalnızca dalkavuk kabul edilir, bağımsız düşünürlerden ölümcül salgın virüsü taşıyorlarmış gibi kaçılır. Yalnızca statükoya bağlı bir avuç soğukkanlı tutucunun egemen olduğu siyasal sistem böylece kemikleşmiştir...”

Fransız düşünürü Alain Badiou neden yıllardır zalimce cezalandırıldığımızı bize çoktaaaan anlatmıştı zaten: ‘’Siyaset üzerine düşünmek zorundayız. Eğer bunu yapmazsak bir gün zalimce cezalandırılırız.’’

Osman AYDOĞAN 21 Nisan 2016

Fizikte Entropi, bir sistemin mekanik işe çevrilemeyecek termal enerjisini temsil eden termodinamik terimidir. Çoğunlukla bir sistemdeki rastgelelik ve düzensizlik olarak tanımlanır ve istatistikten teolojiye birçok alanda yararlanılır. Sembolü S'dir. Termodinamiğin 2. yasasıdır.

Fen Bilimlerinin en önemli yasası her şeyin yıprandığını söyleyen yasadır. Canlılar yaşlanır ve ölür, otomobiller paslanır ve evrendeki düzensizlik artar. Bilim adamları düzensizliği Entropi adı verilen nicelik ile ölçerler. Sistemlerdeki düzensizlik arttıkça, entropi de artar. Bu durum da faydalı (iş yapabilir) enerji miktarını azaltır. Faydasız enerjiyi (entropi) arttırır. Özet olarak “Entropi”, öngörülebilirlik yokluğu; düzensizliğe, kaosa düşme eğilimi olarak tanımlanabilir.

Entropi kanunu belki de insanların yeryüzünde keşfettikleri en büyük kanunlardan biridir. Bu kanun en güzel tariflerinden bir tanesi "Kâinatta her şey, kendini minimum enerji ile maksimum düzensizliğe çekmek ister." şeklindedir. Bu kanun kâinatın her yanında o kadar çok gözümüz önündedir ki örnekleri saymakla bitmez. Birkaç örnek:
* Yukarıdan bırakılan bir taş, aşağı düşmek ister. Çünkü aşağı dediğimiz nokta, yukarı dediğimiz noktadan daha düşük bir enerji seviyesine sahiptir.
* Demir bir kaba sıkıştırılan bir gaz kendini dışarı atmak ister. Çünkü dış ortamdaki gazlar daha düzensizdir.
* Baskı ile kontrol altına alınan toplumlar o baskıyı kırmak isterler. Çünkü baskı onları bir düzene sokmak ister ancak toplum daha düzensiz olmak ister.

Bir “sistem” bir denge “noktası” etrafında dalgalanma durumundan çıkıp entropi içine girdiğinde yoluna devam eder. Bu olguyu “istikrarsızlığın istikrarı” (“denge” noktası etrafında dalgalanma) denir. Bir politik sistem olarak Türkiye’nin son yıllarda yaşadığı durumu buna örnek olarak gösterilebilir. Ve Türkiye’nin son yıllarını tanımlanacak olursa Türkiye’nin “istikrarsızlığın istikrarı”nı yaşadığı söylenebilir.

Günümüzde ise toplumun yaşadığı politik, ekonomik, sosyolojik ve psikolojik olaylara bakıldığında Türkiye’nin bu aşamayı (istikrarsızlığın istikrarı) çoktan geçip “istikrarsızlığın istikrarsızlığı” (bu dalgalanmadan çıkarak dağılmaya başlama) aşamasına gelmiş olduğu söylenebilir.

Ülkeyi bekleyen gerçek tehlike budur.

Zaman aklıselim zamanıdır.

Osman AYDOĞAN  14 Mart 2016

GÜNDEME DAİR

***
DEVLET HİTAM BULURKEN

Demirci Efe, Rafet Paşa’ya demişti ki:
“Paşam, bu devleti zalimler ile âlimler ayakta tutuyor, ben âlim olmadığıma göre, size kalıyor!”
Sahi siz hiç devlet yönetiminde bir âlim görüyor musunuz?
***
Gerçi kendileri bilirler de ben yine de onlara Yunus'un dizelerini hatırlatayım:
''Zulm ile âbad (mâmur) olanın ahiri berbat olur.''
***
Makber şiirinin şairi A. Hamit Tarhan da derdi ki;
“Gaddar olursa devlet, o millet eder kıyam.
Mağdur olursa millet, o devlet bulur hitam.”
***

SİYASET

Şair Eşref, vaktiyle siyasetçilere kızmış ve şöyle bir mısra yazmıştı:

‘’Asiyab-ı devleti (devletin değirmenini) bir har (eşek) da olsa döndürür.’’

Ziya Paşa' da ‘’yaptığını adam gibi yapamayanlara’’ nazire olarak, Şair Eşref’e yazdığı şu beyitle cevap vermişti;

‘’Asiyab-ı sengi'yi bir har da olsa döndürür,
Döndürür ama, mili kırar çarka s_çar harabeye döndürür.’’

Neyzen Tevfik de Şair Eşref'in mısraına bir “nazire” olarak, şöyle bir beyit oluşturmuştu:

‘’Öyle harlar koştular kim asiyab-ı devlete,
Birbirin çiğnemekten, dolab-ı devlet dönmüyor.’’

Ârif olan anlar.
***

İNTİHAR BOMBACISI

Her intihar bombacısı eyleminde aklıma Jerome David Salinger'in ‘’Gönülçelen’’ (‘’Çavdar Tarlasındaki Çocuklar’’ ismiyle de yayınlandı) isimli kitabında geçen bir cümle gelir:

“Olgunluğa erişmemiş kafanın özelliği, bir dava uğruna seve seve can vermektir; olgun kafanın özelliği ise, bu dava uğruna seve seve yaşamaktır.”

Kafalar olgunlaşmadıkça daha çekeceğimiz çoook cefa vardır..
***

HALİMİZ...

Kurt uzaktan bakar dalgın görürmüş merkebi
Saldırırmış ansızın yaydan boşanmış ok gibi
Lakin aşk olsun ki aldırmaz da otlarmış eşek
Sanki tavşanmış gelen yahut kılıksız köstebek
Kâr sayarmış bir tutam fazla ot yutmayı
Hasmı derken çullanırmış yutmadan son lokmayı
Bu hakikattir bu şaşmaz bildiğin üsluba sok
Halimiz merkeple kurdun ayni asla farkı yok
Burnumuzdan tuttu düşman biz boğaz kaydındayız

Mehmet Âkif Ersoy
***

ANLAYAN ANLAR (!)

"Ey hayâ namında bir hissin vücudundan bile,
Pek haberdar olmayan yüzsüz, hayâsız, bak hele;
Arkasından takla attın en denî bir şöhretin
Düştü takken, çıktı cascavlak o kel mahiyetin"

Mehmet Âkif ERSOY
***

KİME HİTAPTIR ACEP?

Düşme ey avare millet bunların hizlanına;
Vakıfız biz hepsinin pek muhtasar irfanına;
Şark'a bakmaz Garb'i bilmez, görgüden yok vayesi;
Bir kızarmaz yüz, yaşarmaz göz bütün sermayesi!...

Mehmet Âkif ERSOY
(''Bir yığın kundakçıdan yangın görenler milleti'' isimli şiirinden)
***

BİZ Kİ ''KARA'' BİR İKTİDARDIK

Biz ki her mevcudu yıktık, gayesiz bir fikr ile ;
Yıkmadık bir şey bırakmadık... Sade bir şey: aile.
Hangi bir bünyanı mahvettik de ishal eyledik?
İşte viran memleket! Her yer delik, her yer deşik!

Mehmet Âkif ERSOY
(''Bir yığın kundakçıdan yangın görenler milleti'' isimli şiirinden)
***

Osman AYDOĞAN  15 Mart 2016

KARANLIK ve ISSIZ BİR BOŞLUK !

Dünkü yazımda Rıfat ILGAZ'ın ''Aydın mısın'' isimli şiirine yer vererek ABD’li şair Irwin Allen Gisberg'in bir sözü ile devam etmiştim yazıma: “Bir ülkenin kötü durumu yüzünden politikacıları suçlayamayız... Suçlu olan şairlerdir... Çünkü politikacıların bir ülkenin durumu hakkında bilinçleri ve kapasiteleri yoktur ama şairlerin vardır.”

Ve son olarak ise Türk aydınını suçlamıştım ve demiştim ki ''Türkiye kadersiz bir ülkedir çünkü aydınının 'bilinç ve kapasitesi' anca politikacılarının ki kadardır. Bu nedenledir ki ülke şimdi olduğu gibi aydın karanlığında alev alev yanmaktadır.''

Suçlamam eksik kalmasın istedim.. Sorun tek taraflı değildir.. Aydınların karşısında ise mışıl mışıl uyuyan bir toplum vardır.. Bu durum yeni de değildir.

Teee 1926 yılında Yakup Kadri Karaosmanoğlu Ahmet Haşim’e yazdığı bir mektupta şöyle yazıyordu:

"Muassır Frenk şairlerinden biri de kendisi için: 'Ben suya taş atan adamım' diyor; buradaki sudan maksat ammenin ruhu değil midir? Şair bir havuz kenarında eğlenen bir çocuk gibi, bu suya taşlar atıyor ve her taş, kendi sıklet ve cesametine göre birtakım halkalar açarak ve sesler çıkararak suyun dibine dalıyor. Ey Türk şairi! Senin taş attığın yer ise, hiç dalgalanmayan ve hiç ses vermeyen karanlık ve ıssız bir boşluktur."

Yakup Kadri'nin sözünü ettiği "muassır frenk şairi" Henri de Regnier idi...

Sonra da Yakup Kadri, Haşim’e hitap ederek mektubunu, “Senin taş attığın yer ise öyle bir kör kuyudur ki ne sana daireler çizer, ne de sana ses verir” diyerek karamsar bir iç çekişiyle bitirir.

Yakup Kadri, Henri de Regnier'nin şair ve şiir tanımlamasından esinlenerek aslında tam da günümüzü, bizleri, günümüz toplumunu anlatmıştı:

"Ey Türk şairi! Senin taş attığın yer ise, hiç dalgalanmayan ve hiç ses vermeyen karanlık ve ıssız bir boşluktur."

Osman AYDOĞAN  13 Mart 2016

AYDIN MISIN

Kilim gibi dokumada mutsuzluğu

Gidip gelen kara kuşlar havada
Saflar tutulmuş top sesleri gerilerden
Tabanında depremi kara güllelerin
Duymuyor musun

Kaldır başını kan uykulardan
Böyle yürek böyle atardamar
Atmaz olsun
Ses ol ışık ol yumruk ol
Karayeller başına indirmeden çatını
Sel suları bastığın toprağı dönüm dönüm
Alıp götürmeden büyük denizlere
Çabuk ol

Tam çağı işe başlamanın doğan günle
Bul içine tükürdüğün kitapları yeniden
Her satırında buram buram alın teri
Her sayfası günlük güneşlik
Utanma suçun tümü senin değil
Yırt otuzunda aldığın diplomayı
Alfabelik çocuk ol

Yollar kesilmiş alanlar sarılmış
Tel örgüler çevirmiş yöreni
Fırıl fırıl alıcı kuşlar tepende
Benden geçti mi demek istiyorsun
Aç iki kolunu iki yanına
Korkuluk ol

Rıfat ILGAZ

Karakılçık adlı şiir kitabından (1969)
Bütün Şiirleri 1927-1991(Çınar Yayınları)

Bu şiire yapılacak bir yorum yok. Şair ayan beyan yazmış işte...

Aydını gerçek aydın olmayan, aydını korkuluk olan toplumların sonu karanlıktır.

ABD’li şair Irwin Allen Gisberg, “Bir ülkenin kötü durumu yüzünden politikacıları suçlayamayız... Suçlu olan şairlerdir... Çünkü politikacıların bir ülkenin durumu hakkında bilinçleri ve kapasiteleri yoktur ama şairlerin vardır” derdi.

Türkiye kadersiz bir ülkedir çünkü aydınının “bilinç ve kapasitesi” anca politikacılarının ki kadardır.

Bu nedenledir ki ülke şimdi olduğu gibi aydın karanlığında alev alev yanmaktadır.

(Bağlantıda şairin kendi sesinden şiiri var. Belki dinleyince şiir daha bir iyi anlaşılır!)

http://www.siir.gen.tr/…/Rifat%20Ilgaz%20-%20Kendi%20Sesind…

Osman AYDOĞAN  12 Mart 2016

KILIÇ YARASI

Yaşlı ve çirkin bir tüccar; karşılığını parayla ödeyeceği zevk gecesi için olağanüstü güzel ama taş kalpli bir fahişeye gitmiş... Sabaha karşı, yaşlı adamın uykuya dalmasını fırsat bilen genç kadın, soyguncu dostlarını çağırmış. Ne var ki tüccar, tilki uykusundan fırladığı gibi olanca gücüyle karşı koymaya, dövüşmeye başlamış.

Haydutlar hem kalabalık, hem de işinin ehliymiş. Onu kolayca köşeye sıkıştırmışlar. Ancak ne kadar vururlarsa vursunlar, bu zayıf ve çirkin bedende hiç yara açılmadığını, can alıcı darbelerin hiç iz bırakmadığını görmüşler.. Bıçaklarını, kılıçlarını çekmişler... Ancak en keskin bıçak, en acımasız kılıç bile tüccara hiç bir şey yapamıyormuş.. .. Sonunda korkup kaçmışlar....

Dövüşü izleyen kadın, yaşlı adamın mucizevi gücünden etkilenmiş, bir kez daha, ama bu kez ''aşk'' adına, tüccarla sevişmek istemiş. Onu hayranlıkla, arzuyla, şefkatle okşamaya başlamış...

Gelgelelim, güzel kadının her dokunuşunda tüccarın bedeninde yeni bir yara beliriyormuş. Dövüşün, darbelerin, bıçakların, kılıçların açtığı yaralarmış bunlar...

Yaralar, içten bir ilgi ve şefkat görene dek gizli kalmışlar. Sonunda tüccar kanlar içinde kadının kollarına yığılmış, ölmüş....

Tam da bu türden hayatlar yaşamıyor muyuz ? Aşktan bunca korkmamız da bu yüzden değil mi ? Kimsenin kollarında yığılıp can vermek istemiyoruz. Çünkü zaten, her yanımız kılıç yaralarıyla dolu. Ama bir şekilde kapanmış, kabuk bağlamış yaralar onlar.... Nasıl yapmışsak yapmışız, üstesinden gelmişiz...

Ama biri, o kabuk tutmuş yaraları okşamaya başladığında, yaralar tekrar açılıveriyor ve hepsinden oluk oluk kan akmaya başlıyor.... Birine teslim olduğumuzda, kendimizi anlatmaya başladığımızda, içimizi döktüğümüzde, bedenimiz ve ruhumuz kan revan içinde kalıveriyor.. .. O yüzden değil mi kendimizi tutmamız? Birine teslim olmaktan korkmamız? Tedirgin bir şekilde ortalıkta dolanmamız? "Anlatsam mı, anlatmasam mı?" kararsızlığımız. "Bu sevgi beni acıtır mı?" kuşkularımız...

Gabriel Garcia Marquez'den bir alıntı.

Osman AYDOĞAN  11 Mart 2016

KADIN

(Eeeee, ''Kadınlar Günü'' yılda sadece bir gün, o da dün mü sanıyorsunuz!)

Nasranilerce genel kabul gören bir anlayışa göre, Hz İsa’nın hayatında üç kadın vardı. Annesi, Maria Magdalena ve Evangelistlere göre evlenip çocuk sahibi olduğu kadın.

Bir benzetmeye gidilirse Halil Cibran’ın hayatında da üç kadın önemli rol oynamıştır : Ablası, nişanlısı ve Amerika’da iken sırtını dayadığı kadın. Her üçü de hayatın naif olmayan yanlarına karşı “hikmet” armağan etmişlerdir Cibran’a.

Ablası, annesinin boşluğunu doldurmaya çalışmış; nişanlısı bir gelen bir giden aşkın yakıcı nefesini Cibran’ın tenine zerk etmiş; velinimeti ve “ruh ikizi” Mary Elizabeth Haskell (Meryem) ise maddi ve manevi olarak destekçisi olmuştur.

Belki bu nedenledir ki ''kadın'' hakkında şöyle yazar Halil Cibran:

"Eğer bugün benim herhangi bir önemim varsa, bunu kadına borçluyum. Kadın benim gözlerimi ve kalp kapılarımı açmıştır. Eğer anne, kız kardeş ve kadın dost olmasaydı, ben hala tatlı rüyalarda horlayan ve etrafındakilerin huzurunu kaçıran biri olurdum’’

Osman AYDOĞAN  10 Mart 2016

KELEBEKLER ÖZGÜRDÜR, TIPKI BİZİM GİBİ

Bunca zaman bana anlatmaya çalıştığını,

Herkesin mutlu olmak için başka bir yolu varmış
Kendi yolumu çizdiğimde anladım.

Bir tek yaşanarak öğrenilirmiş hayat,
okuyarak, dinleyerek değil.
Bildiklerini bana neden anlatmadığını, anladım.

Yüreğinde aşk olmadan geçen her gün kayıpmış
Aşk peşinden neden yalınayak koştuğunu anladım.

Acı doruğa ulaştığında gözyaşı gelmezmiş gözlerden,
Neden hiç ağlamadığını anladım.

Ağlayanı güldürebilmek, ağlayanla ağlamaktan daha değerliymiş,
Gözyaşımı kahkahaya çevirdiğinde anladım.

Bir insanı herhangi biri kırabilir, ama bir tek en çok sevdiği acıtabilirmiş,
Çok acıttığında anladım.

Fakat hak edermiş; sevilen onun için dökülen her damla gözyaşını,
Gözyaşlarıyla birlikte sevinçler terk ettiğinde anladım.

Yalan söylememek değil, gerçeği gizlememekmiş marifet,
Yüreğini elime koyduğunda anladım.

''Sana ihtiyacım var, gel!'' diyebilmekmiş güçlü olmak,
Sana ''git'' dediğimde anladım.

Biri sana ''git'' dediğinde, ''kalmak istiyorum'' diyebilmekmiş sevmek,
Git dediklerinde gittiğimde anladım.

Sana sevgim şımarık bir çocukmuş, her düştüğünde zırıl zırıl ağlayan,
Büyüyüp bana sımsıkı sarıldığında anladım.

Özür dilemek değil, ''affet beni'' diye haykırmak istemekmiş pişman olmak,
Gerçekten pişman olduğumda anladım.

Ve gurur, kaybedenlerin, cılızların maskesiymiş
Sevgi dolu yüreklerin gururu olmazmış
Yüreğimde sevgi bulduğumda anladım.

Ölürcesine isteyen beklemez, sadece umut edermiş bir gün affedilmeyi,
Beni affetmeni ölürcesine istediğimde anladım.

Sevgi emekmiş
Emek ise vazgeçmeyecek kadar, ama özgür bırakacak kadar sevmekmiş.

Can YÜCEL

Osman AYDOĞAN  9 Mart 2016

DÜNYA KADINLAR GÜNÜ

‘’Dünya Kadınlar Günü’’ ya da ‘’Dünya Emekçi Kadınlar Günü’’ her yıl 8 Mart'ta kutlanan ve Birleşmiş Milletler tarafından tanımlanmış uluslararası bir gündür.

Bu gün; insan hakları temelinde kadınların siyasi ve sosyal bilincinin geliştirilmesine, ekonomik, siyasi ve sosyal başarılarının kutlanmasına ayrılmaktadır.

Türkiye'de ise 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında "Emekçi Kadınlar Günü" olarak kutlanmaya başlanmıştır.

Önce sizlere beğeneceğinizi umduğum üstat Çetin Altan’ın ‘’Kadın’’ isimli bir makalesini sunuyorum:

***

Kadın, evrensel insanlığın can suyu, oksijeni, her kuşağın ödülü... Kadın için yazılmış milyonlarca şiir, öykü, roman, tiyatro... Kadın için yapılmış milyonlarca beste, şarkı, türkü, heykel, tablo, film...

Evrensel insanlığın gelişimi, kalitesi, düzeyi, çok sık tekrarlandığı gibi, bir "eğitim" sorunu değil, bir "anneler" sorunudur. Çocukların 3 - 7 yaş arasında mayalanan öz hamurunu, anneler biçimlendirir...

Evde ut, keman, piyano çalan, gazete okuyan bir annenin çocuğuyla; salt inek sağan, tarlada çalışan, pamuk toplayan bir annenin çocuğu; aynı "öğrenim"den geçseler bile, - genellikle - eşdeğer bir algılamanın ortaklığında buluşamazlar.

Çünkü "eğitim" okullarda değil, evde anadilini öğrenirken 3 - 7 yaş arasında mayalanır. Okullar, evdeki mayalanmanın değişik fırınları gibidirler. O mayadan ekmek, francala, kurabiye, çörek, pasta vs. çıkarırlar... Salt okul yetmez, - genellikle - çocuklarda maya oluşturmaya...

Pek benimsediğimiz, "biz erkek milletiz" böbürlenmesi, evrensel bir dengenin dışına düştüğümüzün de narası sanki...

Evrensel bir dengenin dışına düşüldüğünde, ruhsal bir vurgun yer insanlar... Gizli bir ezikliğin ve yaptığı işe karşı "adam sende"ciliğin tırpanları çalışmaya başlar toplumda...

Tankerlerin fren balataları yenilenmez, besin maddeleri sağlıklı üretilmez, yapılar kendiliğinden çökmeye başlar...

Kadınsız toplumların sevgi açlığı çeken erkeklerindeki tatminsizlik, genellikle bir megalomanyaklığa ve ortak bir saydamlıkla özenin halkası olma yerine; başkalarını korkutmaya ve başkalarına önem vermeyen "sıra dışı biri olarak görünme" tutkusuna dönüşür...

Evlerinin içinde mutlu olmayanlar, evlerinin dışında "bilek bükme" oyalanmasıyla üstün görünme avuntusuna yönelirler...

Türkiye'de kadınlar, genç kızlar, kız çocukları... Daha minicikken yürekleri dağlanmaya başlamış olan evrensel insanlığın oksijenleri...

Toplumdaki yamukluk, onları da etkiler. Kendilerini savunma güdüsünün, rolleri, pozları, yalanları, planları pıtıraklaşır iç benliklerinde... Çeşitli nedenlerden, özellikle de tüketimi kamçılama reklamlarıyla modalarının kendilerinde yarattığı hipnoz ve hayallere erişme olanağından yoksun kalma sonucu, ekşi bir bencilliğin kahkahasız bunalımlarına sürüklenirler.

Parlamentoda hemen hemen kadın yok gibi... "Erkek millet" olmanın çarpıklığı ister istemez politika platformuna da yansıyor.

Ne bizim kuşağın anneleri, kocalarıyla tanışarak evlendi; ne onların anneleriyle babaları... Bugün 16 milyon aileden oluşan Türkiye'de; hangi karı - koca, birbirini ne kadar sevdi, ne kadar bir mutluluk havuzu yarattı evlerinin içinde?

Ve kuşaklar boyunca kaç milyon kadın ve genç kız, ne kadar dayak yedi?

Kadının bu kadar namevcut olduğu bir âlemden, evrensel değerler de ne kadar yetişir ki?

Besbelli ki, 20 - 25 yıl içinde biz de AB üyesi olacağız. Çaresiz 21. yüzyılın "yaşam kalitesi"yle bütünleşecek Türkiye de... Ama insanlığın ortak bahçelerine unutulmaz katkılar yapmış olmaktan yoksun kalmış bir Türkiye olarak...

"Erkek millet" olmakla övünmenin bedeli, aslında çok pahalıya mal oldu Türkiye'ye... Erkekler zart zurtçu, kadınlar "bana ne başkalarından be"ci oldu...

Ve Celal Sahir'den, azıcık değiştirilmiş bir mısra:
"Kadınlar olmasaydı, öksüz kalırdı şiirlerim."

***
Son olarak sözü (seversiniz, sevmezsiniz o ayrı konu) Can Dündar’a bırakıyorum:

‘’Bir kadının elinden içtiğiniz suyla kendi kendinize bardağı doldurup içtiğiniz su arasındaki lezzet farkını anlayabiliyor musunuz? Anlıyorsanız ne mutlu size. Anlamıyorsanız, ne yazık ki yaşamıyorsunuz.’’

***
Hayatı güzelleştiren ve değer katan kadınlara yönelik şiddetin, sosyal ayrımcılığın olmadığı, güzel ve mutlu bir dünyaya kavuşmak dileğiyle tüm kadınların 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlu olsun...

Osman AYDOĞAN  8 Mart 2016


AHMET HAŞİM

BİR GÜNÜN SONUNDA ARZU

Yorgun gözümün halkalarında
Güller gibi fecr oldu nümâyân,
Güller gibi... Sonsuz iri güller,
Güller ki kamıştan daha nâlân,
Gün doğdu yazık arkalarında!

Altın kulelerden yine kuşlar
Tekrârını ömrün eder i'lân,
Kuşlar mıdır onlar ki her akşam
Alemlerimizden sefer eyler?..

Akşam, yine akşam, yine akşam,
Bir sırma kemerdir suya baksam,

Akşam, yine akşam, yine akşam,
Göllerde bu dem bir kamış olsam!

***

O BELDE

Denizlerden
Esen bu ince havâ saçlarınla eğlensin.
Bilsen
Melâl-i hasret ü gurbetle ufk-i şâma bakan
Bu gözlerinle, bu hüznünle sen ne dilbersin!
Ne sen,
Ne ben,
Ne de hüsnünde toplanan bu mesâ,
Ne de âlâm-i fikre bir mersâ
Olan bu mâi deniz,
Melâli anlamayan nesle âşinâ değiliz.
Sana yalnız bir ince tâze kadın
Bana yalnızca eski bir budala
Diyen bugünkü beşer,
Bu sefîl iştihâ, bu kirli nazar,
Bulamaz sende, bende bir ma'nâ,
Ne bu akşamda bir gam-i nermîn
Ne de durgun denizde bir muğber
Lerze-î istitâr ü istiğnâ.

Sen ve ben
Ve deniz
Ve bu akşamki lerzesiz, sessiz
Topluyor bû-yi rûhunu gûyâ,
Uzak
Ve mâi gölgeli bir beldeden cüdâ kalarak
Bu nefy ü hicre müebbed bu yerde mahkûmuz...

O belde?
Durur menâtık-ı dûşîze-yi tahayyülde;
Mâi bir akşam
Eder üstünde dâimâ ârâm;
Eteklerinde deniz
Döker ervâha bir sükûn-ı menâm.
Kadınlar orda güzel, ince, sâf, leylîdir,
Hepsinin gözlerinde hüznün var
Hepsi hemşiredir veyâhud yâr;
Dilde tenvîm-i ıstırâbı bilir
Dudaklarındaki giryende bûseler, yâhud,
O gözlerindeki nîlî sükût-ı istifhâm
Onların ruhu, şâm-ı muğberden
Mütekâsif menekşelerdir ki
Mütemâdî sükûn u samtı arar;
Şu'le-î bî-ziyâ-yı hüzn-i kamer
Mültecî sanki sâde ellerine
O kadar nâ-tüvân ki, âh, onlar,
Onların hüzn-i lâl ü müştereki,
Sonra dalgın mesâ, o hasta deniz
Hepsi benzer o yerde birbirine...

O belde
Hangi bir kıt'a-yı muhayyelde?
Hangi bir nehr-i dûr ile mahdûd?
Bir yalan yer midir veya mevcûd
Fakat bulunmayacak bir melâz-i hulyâ mı?
Bilmem... Yalnız
Bildiğim, sen ve ben ve mâi deniz
Ve bu akşam ki eyliyor tehzîz
Bende evtâr-ı hüzn ü ilhâmı.

Uzak
Ve mâi gölgeli bir beldeden cüdâ kalarak
Bu nefy ü hicre, müebbed bu yerde mahkûmuz...

***

YOLLAR

Ki gider kimsesiz, tehî, ebedî, 
Yollar hep birer hatt-ı pür-sükût oldu
Akşamın sîne-i gubârında.
Onlar
Hangi bir belde-i hayâle gider,
Böyle sessiz ve kimsesiz şimdi.

***

KARANFİL

Yârin dudağından getirilmiş
Bir katre âlevdir bu karanfil,
Rûhum acısından bunu bildi!

Düştükçe, vurulmuş gibi, yer yer
Kızgın kokusundan kelebekler,
Gönlüm ona pervâne kesildi...

***

Sizlere Ahmet Haşim'den bir şiir demeti sundum... (Sırasıyla ‘’Bir günün sonunda arzu’’, ‘’O belde’’, ‘’Yollar’’ ve ‘’Karanfil’’ isimli şiirleri) 
Şimdi bırakın ülke, parti, devlet meselelerini, Haşim'den seçtiğim bu şiirleri okuyun...

Bugün Ahmet Haşim'i neden seçtim?

Ney'in yapıldığı kamışın ortaya çıkışıyla ilgili olarak, tasavvuf edebiyatında bir hikâye anlatılmaktadır. Buna göre Hz. Muhammed, Hz. Ali'ye İlâhî bir sırrı açmış ve kimseye söylememesini tenbih etmiş. 
Hz. Ali, bu sırrı taşıyamamış ve kör bir kuyuya söylemiş:

Varuban çâha Alî bir "hû" didi
Özge sırlardan ne ol ne bu didi
...
Cuşiş u şûriş idüp çâhun suyı
Cünbîşe girdi 'Alî kimi kuyı
Bitdi bir ney anda ol "hû "dan
Olup ol çâhun suyı ol demde kan
Pes budur ney didugi "hû hû " müdâm
Dimedügi hîç gû gû iy hümâm

Bir gün adamın biri (ya da bir çoban) bu kamışı kesmiş ve üstüne delikler açarak neyi üflemeye başlamış.

Ahmet Haşim'in, göllerde akşamın kızıllığı içinde bir kamış olmak isterken, ortak İslam kültürünün kamışa ve neye ait çağrışımlar dünyasını dikkate almış olduğunu düşünmek hiç de yanlış değildir:

''Akşam, yine akşam, yine akşam,
Göllerde bu dem bir kamış olsam!''

Ahmet Haşim de, kamış olmayı isterken eski edebiyattaki ney mazmununa yakın bir anlamı kastediyor. Ney, "Mutlak Varlık"tan koparıldığı için inliyordu. İlahi sırrı söylüyordu.

Haşim'de tasavvufî endişenin bulunduğunu söylemek güçtür; ancak o da tıpkı ney ya da "hû" sırrına ermiş kamış gibi kendini bu dünyaya ait hissetmemiştir. Şiirlerinde sürekli mevcut olup olmadığı bilinmeyen "O Belde"yi aramıştır:

''O belde
Hangi bir kıt'a-yı muhayyelde?
Hangi bir nehr-i dûr ile mahdûd?
Bir yalan yer midir veya mevcûd''

"Bir Günün Sonunda Arzu", İlhan Berk'in söylediği, eleştirdiği gibi hiçbir şey anlatmayan bir şiir değildir. ("Bir Günün Sonunda Arzu" gerçekten de bir şey anlatmaz. Ama gene de her şey anlatılmış gibidir.) Haşim, bu şiirinde de en çok ele aldığı bir konu, başka ve hayalde yaşatılan bir âleme gitme arzusunu, kendisine o dünyaya geçme ortamı yarattığına inandığı zaman ve mekan öğelerini de dikkate alarak, "kamış" sembolü aracılığıyla dile getirmiştir.

Mesnevi'yi şerh edenler, ney mazmununu "insan-ı kamil" olarak açıklamışlardır. O, birlik kamışlığından geçmiş, gerçek varlıkta var olmuştur. Ondan çıkan her ses Tanrı ihtiyarını bildirir. Fakat görünüşte sıfatlarla, fiillerle kayıtlıdır. Bu bakımdan dünyadaki cezasının bitip İlahi varlıkta bir olmayı özler. İnlemesi de "Vücud-ı Mutlak"tan ayrı olmasından dolayıdır. Neyden çıkan sesler de Allah adını tekrarlamaktadır:

''Sanmanuz siz beni kim gû gû direm
Belki yâ hû dimezem "hû hû" direm''

Şiir, Haşim'e özel şiir dilinin yarattığı imgelerin zenginliği ve çok boyutluluğuyla, okuyucunun estetik yaşantı beklentilerine fazlasıyla cevap vermektedir.

Bir günün sonunda yine akşam olunca ben de Ahmet Haşim'e sarıldım, ne yapayım?

''Akşam, yine akşam, yine akşam,
Göllerde bu dem bir kamış olsam!''

Ve ''Karanfil''de olduğu gibi;

''Bir katre âlevdir bu karanfil,
Rûhum acısından bunu bildi!''

Osman AYDOĞAN  7 Mart 2016

KARLI BİR GECE VAKTİ BİR DOSTU UYANDIRMAK

Benim adım insanların hizasına yazılmıştır. 

Her gün yepyeni rüyalarla ödenebilen bir ceza bu.

Keşke yağmuru çağıracak kadar güzel olmasaydım 
Ölüm ve acılar çatsaydı beni 
Düşüncem yapma çiçekler kadar gösterişli ve parlak 
Sözlerim ihanete varacak doğrulukta olsaydı. 
Anmaya gücüm yetseydi de konuşsaydım 
Diri-gergin kasları konuşsaydım 
“Kardeşler! ” deseydim “Kardeşlerim! ” 
“Bakın yaklaşıyor yaklaşmakta olan
Bakın yaklaşıyor yaklaşmakta olan 
Bakın yaklaşıyor...” 
Yazık, şairler kadar cesur değilim 
Çocukların üşüdükleri anlaşılıyor bütün yaşadıklarımdan 
Gövdem kuduz yarasalarla birazcık yatışıyor.

Benim gövdem yıllar boyu sevmekle tarazlandı 
Öyle bir çalımlarla gecenin çitlerinden atlardım 
Bir güneş sayardım kendimi denizin karşısında 
Çünkü çam kokularına sürtünüp ağırlaşan ruhların 
İnanmazdım dosyalara sığacağına 
Gittikçe ışıldardım dükkânlar kararırken 
Hüznün o beyaz etrafına sakallarım batardı.

Benim adım bilinen cevapların üstüne mühürlenmiş 
Ellerim tütsülenmiş 
Evlerin yeni yıkanmış serin taşlıklarında 
Dirgenler, bakraçlar, tornavidalar 
Bende kül, bende kanat, bende gizem bırakmadılar 
Ve içinden bir baş ağrısı gibi çınlamaktansa 
Gövdem açık bir hedef kılındı belâlara. 
Ve bu yüzden yakışıksız oluyor 
İnsanları hummalı baharlar olarak tanımlamak 
Ve bu yüzden göğsümde dakikalar 
İnce parmaklar halinde geziniyor 
Konvoylar geçiyor meşelikler arasından 
Bir yaprak kapatıyorum hayatımın nemli taraflarına 
Ölümden anlayan, ciddi bir yaprak 
Unutulacak diyorum, iyice unutulsun 
Neden büyük ırmaklardan bile heyecanlıydı 
Karlı bir gece vakti bir dostu uyandırmak.

İsmet Özel

Osman AYDOĞAN  6 Mart 2016

TARİHTEN BİR YAPRAK

Mim Kemal Öke’nin bilinmeyen bir kitabı var: ‘’Saraydaki Casus: Gizli Belgelerle Abdülhamid Devri ve İngiliz Ajanı Yahudi Vambery, (İrfan Yayıncılık, İstanbul 2009)

Arminius Vambery Macar asıllı bir Türkolog, seyyah, siyasi Siyonist ve bir İngiliz casusu idi. Vambery aynı zamanda da bir İslam araştırmacısı idi. (Der Islam im 19. Jahrhundert - 19. Yüzyılında İslam- Leipzig 1875)

Turancılığı Pan-Cermenizm ve Pan-İslavizm'e karşı ilk ortaya atan kişidir. Bir yazısında "Bir Anglo - Sakson, bir İslav, bir Latin milleti mevcut olduğu gibi bir turan kavmiyeti ve medeniyeti vardır ve o cemiyetin bayraktarı Türklerdir... Türkler atisi birçok kavimden daha emindir." diye yazar.

Vambery 1906’da ‘’Panislamizm’’ adlı yapıtında Abdülhamit’in Panislamizmini korkuluğa benzetir. Nitekim İslam Halifesi’nin Panislamist bir politika gütmesi veya cihat çağrısı yapmasının Osmanlı düşmanı ülkelerin kâbusu olduğunu bilen Abdülhamit’e göre ''cihat'' bir göz korkutma aracı, tehdit olarak kalmalıydı.

Abdülhamit de saltanatı boyunca bu silahı hiç kullanmaz. Bu nedenle 93 Harbi olarak anılan 1877-78 savaşı sırasında Abdülhamit, Ruslara karşı cihat açmadığı için Ali Suavi tarafından eleştirilir.

Birinci Dünya Savaşı ilan edildiğinde Abdülhamit, Beylerbeyi Sarayı’nda sürgünken halefi Mehmet Reşat’ın cihat ilan ettiğini öğrenince çok şaşırır, bunu büyük bir hata olarak niteler ve kızına şöyle der: 
- ‘’Cihadın kendisi değil, fakat ismi elimizde bir silahtı.’’

Nitekim olaylar Abdülhamit’i haklı çıkarmış cihat ilanı fiyasko ile sonuçlanmıştı.

***
Şimdi bu kadar tarihi bilgiyi neden verdim?

Bu arkadaşlarda zerre kadar tarih bilgisi yok…Güya Abdülhamit’e öykünürler… Lakin Abdülhamit’in tırnağı bile olamazlar…

Abdülhamit bunlardan çok daha tedbirli, akıllı ve ihtiyatlı, dış politikası da bunlarınkinden çok daha gerçekçiydi.

Eğer Arapların Türklere bakış açısını öğrenmek istiyorsanız biraz Tarih okuyun lütfen (sözüm bu arkadaşlara!!) İlhan Arsel’in ‘’Arap Milliyetçiliği ve Türkler’’ (Kaynak Yayınları, 2011) isimli kitabını okusanız yeter... Araplar Türkleri oldum olası sevmediler… Şimdilerde ise nefret ediyorlar.. Yolunuz Arap diyarlarına düşmüşse ne demek istediğimi anlarsınız zaten…

''Hayat ileriye doğru yaşanır ancak geriye doğru anlaşılır'' derler..

Bir nebze de olsa Tarih bilmiyorsanız hiçbir şey bilmiyorsunuz demektir. Geleceğiniz karanlık demektir.

Osman AYDOĞAN  5 Mart 2016

ACI ÇEKEN KİŞİ

Freud’un iki öğrencisi var. İkisi de Freud’dan farklı düşünürler ve ben ikisini de severim. Birisi Alfred Adler, diğeri de Viktor E. Frankl’indir.

Viktor Frankl’inin bir kitabı var; ‘’İnsanın Anlam Arayışı’’ (Okuyan Us Yayınları / Psikoloji / Psikiyatri Dizisi, İstanbul, 2009)

Bu kitapta Frankl; acı çeken kişinin, acı çekişinin nedeni olarak kişinin varoluşunda bir anlam ve sorumluluk duygusu bulmayı başaramayışına bağlamaktadır.

Alfred Adler’in ise çok güzel üç kitabı var: ‘’Yaşama Sanatı’’, ’’Yaşamın Anlam ve Amacı’’ ve ‘’İnsanı Tanıma Sanatı’’ (üçü de Say Yayınlarından)

Alfred Adler ‘’İnsanı Tanıma Sanatı’’ isimli kitabına Heredot’un ‘’Düşünce’’yi ‘’ruh’’ ile özdeşleştiren şu sözü ile başlar; "insanın ruhu onun yazgısıdır."

Adler kitabında bir de hayat dersi verir: “Bir kimse kurduğu dostluklara sahip çıkmasını beceremiyorsa nedeni dostları üzerinde hegemonya kurmak istemesidir. Böyleleri yalnızca kendilerini düşünür, kişisel üstünlüklerini kanıtlamayı amaçlarlar.”

Siz bu cümlede geçen ''dostluklara'' sözcüğü yerine ''evliliğine'', ''dostları'' sözcüğü yerine de ''eşi'' sözcüğünü yerleştirerek okuyun..

İnanın çok güzel bir cümle olacak!

Osman AYDOĞAN  4 Mart 2016

ORTAÇAĞ'A DOĞRU GİDERKEN

Ben de yeni öğrendim. Her yıl aralık ayının ikinci haftasında dünya çapında bir etkinlik gerçekleştiriliyormuş: ‘’Kod Saati Etkinliği’’ Etkinlikten amaç çocukları “kodlamayla tanıştırmak” onlara “kodlamayı sevdirmek”.

Bu etkinlik 2013 yılında code.org     sitesi tarafından başlatılmış. Bu etkinlik o kadar büyük ilgi görmüş ki bugüne kadar 180 ülkeden 140 milyonu aşkın insan katılmış etkinliklere. Etkinliği pek çok ünlünün yanında ABD Başkanı Obama da desteklemiş. Ünlüler ekran karşısına geçip bilgisayar programcılığı öğrenmenin ne denli önemli olduğunu anlatıyorlar. Bill Gates ve Mark Zuckerberg ise “kodlamaya giriş” dersi veriyorlar. Bütün bu videoları, dersleri code.org ya da YouTube’dan izlemek mümkün.

Bizlerden muzip birisi Obama’nın 2013’de yaptığı “Kodlama saati” etkinliği ile ilgili konuşmasıyla eski Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın konuşmalarını birlikte montajlamış. Obama ve Binali Yıldırım diye yazdığınızda YouTube’dan iki konuşmayı arka arka dinleyebiliyorsunuz.

ABD Başkanı Obama, çocuklara ve gençlere şöyle sesleniyor: 
“Bilgisayar programcılığı öğrenmek sadece sizin geleceğiniz için değil, ülkemizin geleceği için de önemlidir. Sadece yeni bir bilgisayar oyunu satın almayın, bir tane de siz yapın. Telefonunuzla sadece oynamayın, programlayın. Kimsenin size ‘‘yapamazsın’’ demesine izin vermeyin. Bilgisayarlar geleceğin çok büyük bir parçası olacak. Ve eğer sıkı çalışırsanız, geleceği sizler şekillendirebilirsiniz.”

Obama’nın ardından Binali Yıldırım’ın konuşması yer alıyor. Şöyle diyor Yıldırım: “Bu bilişime, fazla kafa yorarsan, sıyırırsın. Kullanacaksın, nimetlerinden yararlanacak, işini göreceksin. Kafayı taktın mı o zaman işin kötü. Hikmetine fazla şey yapmamak lazım.”

Yok yok… Bunlar gerçekten bodoslama Orta Çağa doğru gidiyorlar…

Osman AYDOĞAN  3 Mart 2016

ŞUBAT NEDEN 30 GÜN DEĞİL?

Bugün 29 Şubat ve yarın 01 Mart. Neden mi?

Julius Sezar, takvimdeki karışıklıkları çözmesi için Mısırlı astronomi bilgini Sosigenes'e emir verir. Sosigenes de takvimin ilkelerini söyle saptar:
Her yıl 365 gündür. Her yıldan 6 saat artar.
Artan saatler 4 yılda bir, bir tam gün eder.
Dördüncü yıla bir gün olarak eklenir.
O yıl 366 gün olur. 
366 gün 12 eşit parçaya bölünmediği için
6 ay 30 gün, diğer 6 ay 31 günden oluşur.

Peki, 365 gün çeken yıllarda aylara göre dağılım nasıl olmalı?
Yüce Sezar emir verir :
365 gün çeken yıllarda en son aydan bir gün düşülsün. 
O zamanlar yılbaşı, mart ayında.
Yani Şubat, yılın son ayı.
7 = September (Latince septe=7) 
8 = October (Octo=8)
9 = November (Nove=9)
10 = December da buradan geliyor (Deci / dece= 10) 
Böylece şubat ayı, 4 yılda bir 30 gün,
diğer yıllarda 29 gün olmuş.

Yüce Sezar, bununla da yetinmeyip aylardan birine kendi ismini vermiş :
JULIUS, yani JULY (Temmuz).
Sonradan imparator olan Augustus, Sezar'dan aşağı kalmamış ve sonraki aya kendi ismini vermiş :
AUGUSTUS, yani AUGUST. 
Ancak Julius Sezar’ın ayı 31 günken Augustus'un ayı 30 gün olur mu?
O da emir buyurmuş :
Yılın son ayından 1 gün daha alın, benim ayımı da 31 gün yapın!
Zavallı şubattan 1 gün daha alinmiş ve ağustosa eklenmiş. 
O gün bu gündür şubat ayı, 4 yılda bir 29 gün, diğer yıllarda 28 gün,
Sezar’ın ayı temmuz ve Augustus'un ayı ağustos da pes peşe 31 gün!

Boşverin, takmayın kafanıza ülkenin bir Ortaçağ aşiret devletine doğru doludizgin gittiğine, siz şubat neden 30 gün değil bunu düşünün.

Ne derdi Buda (Buddha): ''Düşmanınızı düşünerek geçireceğiniz zaman düşmanınızdan daha değerlidir.''

Osman AYDOĞAN   1 Mart 2016

DİLE GELEN İNSAN RUHUDUR
İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü eski öğretim üyesi Prof. Dr. Bedia Akarsu 25 Şubat Perşembe günü 95 yaşında hayata veda etti.

“Mutluluk Ahlakı”, “Felsefe Terimleri Sözlüğü”, “Çağdaş Felsefe”, “Değişen Dünya, Değişen Değerler” ve “Felsefe, Eğitim ve Toplum Üzerine” gibi birçok eser bırakan, Bedia Akarsu’nun, bir kitabı da dil bilimcisi Wilhem von Humboldt'un düşüncelerinden yola çıkarak hazırladığı ‘’Dil - Kültür Bağlantısı’’ isimli kitabı idi. (İnkılap Kitabevi, 2010)

Bu kitapta Bedia Akarsu Wilhem von Humboldt'un şu düşüncelerini dile getirir:

''İnsanı insan yapan dildir. Dil olmasaydı insan olmazdı. Dil düşünceyi yaratır. Düşünceyi yaratan ve ileri götüren dildir. Dilini oluşturan, yükselten bir toplum gerçek bir düşünce etkinliği gösterebilir. Dil, gerçek etkinliğini de düşüncede gösterir.

Dilin içinde bulunan yaratıcı yaşam ilkesi (Lebensprinzip) ve insanda bulunan ruh gücü (Geisteskraft) dille birlikte düşünceyi de geliştirir. Gelişmiş bir kültür, ancak gelişmiş bir dille kazanılabilir. Dili insanın ruhu (Geist) meydana getirmiştir.

Dile gelen insan ruhudur. İnsanın konuşurken (ve de yazarken) kullandığı kelimeler ve konuşurken ses tonu ve vurgulamaları o insanın ruhuna ayna tutar. Dil konuşanın içini gösterir. Bir ulusun ruhu da dilinde kendini açığa vurur. Dil aynı zamanda ulusun ruhunun dış görünüşüdür; ulusun dili ruhudur, ruhu da dili.

Bir ulusun dilinin, sözcüklerinin açık ve anlaşılır oluşu düşünce yaratmalarına götürür. Uluslar dil ile bilinçleşmişler ve dilden bilgileri anlaşılır duruma getiren şeyler kazanmışlardır. Dil, insanları buna erişecek kadar entelektüel bir duruma getirince, insanların duyguları gelişerek, insanlar varlıklarını daha iyi duyumsamışlardır.''

Evet Humbolt doğru söylüyor: Dünyayı dil yoluyla kavrıyoruz.

Bu düşünce felsefe tarihinde pek çok filozofta karşımıza çıkar. Örneğin; Humboldt’da olduğu gibi, “Dünyayı kavramlara dönüştürme”, Cassirer, “Dünyayı simgeleştirme”, Wittgenstein “Dünyayı resimleme”, Weissgerber, “Dünyayı sözcüklendirme, adlandırma”dan söz ediyorlar.

İnsanları dinlerken fark etmiyor musunuz? Dile gelen insan ruhudur. İnsanın konuşurken (ve de yazarken) kullandığı kelimeler ve konuşurken ses tonu ve vurgulamaları o insanın ruhuna ayna tutuyor. Dil konuşanın içini gösteriyor... (Yazarken de tabii!)

Prof. Dr. Bedia Akarsu’ya Allah’tan rahmet diliyorum… Mekânı cennet olsun…

Osman AYDOĞAN  29 Şubat 2016

ŞİİR ZAMANI

***

BAĞIŞLA

Ya zamanından çok erken gelirim
Dünyaya geldiğim gibi
Ya zamanından çok geç
Seni bu yaşta sevdiğim gibi

Mutluluğa hep geç kalırım
Hep erken giderim mutsuzluğa
Ya her şey bitmiştir çoktan
Ya hiçbir şey başlamamış

Öyle bir zamanına geldim ki yaşamın
Ölüme erken sevgiye geç
Yine gecikmişim bağışla sevgilim
Sevgiye on kala ölüme beş

Aziz NESİN

***

SEVGİM ACIYOR

Tavrım bir çok şeyi bulup coşmaktır
Sonbahar geldi hüzün
İlkbahar geldi kara hüzün
Ey en akıllı kişisi dünyanın
Bazen yaz ortasında gündüzün
Sevgim acıyor
Kimi sevsem
Kim beni sevse

Turgut Uyar

***

SEVGİLERDE

(Bu şiir Behçet Necatigil'in. Bir şiirinde şöyle demişti şair; ''hem ben ne yazdımsa ağırlığı altında ezilerek yazdım. / kimse diyemez ki özenmiş yazar.'' Aşağıda verdiğim ''Sevgilerde'' şiirinin ağırlı altında ezilmememiz dileği ile...)

Sevgileri yarınlara bıraktınız
Çekingen, tutuk, saygılı.
Bütün yakınlarınız
Sizi yanlış tanıdı.

Bitmeyen işler yüzünden
(Siz böyle olsun istemezdiniz)
Bir bakış bile yeterken anlatmaya her şeyi
Kalbinizi dolduran duygular
Kalbinizde kaldı.

Siz geniş zamanlar umuyordunuz
Çirkindi dar vakitlerde bir sevgiyi söylemek.
Yılların telâşlarda bu kadar çabuk
Geçeceği aklınıza gelmezdi.

Gizli bahçenizde
Açan çiçekler vardı,
Gecelerde ve yalnız.
Vermeye az buldunuz
Yahut vaktiniz olmadı.

Behçet NECATİGİL

Osman AYDOĞAN  27 Şubat 2016

SURİYE’YE SEFERE GİDERKEN HÜKUMETE TAVSİYELERİM (2)

Dünkü yazımda Suriye’ye sefere giderken hükumete yaptığım tavsiyeleri sıralamıştım… Birinci sırada demiştim ki: ‘’Ey Hükumet! Unutma! Her savaştan geriye üç ordu kalır: Ölüler ordusu, yas tutanlar ordusu, hırsızlar ordusu.’’ Kesin duymamışsındır ama ben bu konuda yetkin ve güngörmüş birisi olarak daha kısa ve daha net tavsiyelerimi sıralamaya devam edeyim istedim:

Ey Hükumet! Hiç mi okuyanınız yok! Bütün Batılı düşünürler Avrupa’nın 5’inci Yüzyılda girdiği Orta Çağ gibi Ortadoğu’nun da bu yüzyılda kendi Orta Çağına girdiklerini iddia etmektedirler. Bütün Batılı akademisyenler 1618 ile 1648 yılları arasında Avrupa devletlerinin çoğunun katıldığı ve temelinde bir Protestan-Katolik mücadelesi yatan savaşlar dizisi gibi Ortadoğu’nun da bir otuz yıl savaşlarına girmekte olduğunu yazmaktadır... Bütün Batılı gazeteler Ortadoğu’nun 1914 Birinci Dünya Harbi öncesi şartları yaşadığını yazmaktadırlar. Suriye’ye girdiğinde Şam’da Emevi Cami'nde Cuma namazını eda edip çıkacak değilsin. Girdin mi çıkamazsın. Yıllarca bir bataklıkta debelenir durursun. Bak daha savaşa girmeden kalbinde bombalar patlatıyorlar.

Ey Hükumet! işte anlattığım gibi; uzun sürecek bu savaş. Ve uzun süreli bir savaş da önce orduyu sonra toplumu yozlaştırır.

Ey Hükumet! Bil ki savaş kimin haklı olduğuna değil, kimin güçsüz olduğuna karar verir. Ve savaşın sonunda (bilinen klişedir) ağıtlar; Türkçe, Arapça ve Kürtçe yapılırken zafer şarkıları İngilizce ve İbranice söylenecektir.

Ey Hükumet! Malumdur: Savaşı zenginler çıkarır, yoksullar ölür.

Ey Hükumet! Dânâyı Yunan teee o zamanlardan söylemişti: ‘’Savaşın sonunu sadece ölüler görür.” (Dânâ: Farsça bilgin, âlim demek, Dânâyı Yunan ise Eflatundur)

Ey Hükumet! Bu savaştan galip gelmeyi umarsın ama unutma ki galiplerin devri her zaman kısadır; mağlupların ise anlatılamayacak kadar uzun. Boğucu egemenlik teröre ilham kaynağı olur; mücadeleye anlam kazandırır.

Ey Hükumet! Bil ki terör yoksulların savaşıdır, savaş ise zenginlerin terörüdür.

Ey Hükumet! Bilirim, ‘’ak’’ sakalım yoktur diye beni duymazsın, duysan da dinlemezsin ya..

Ama ben yine de gerçekleri söyleyeyim dedim…

Osman AYDOĞAN  26 Şubat 2016

SURİYE’YE SEFERE GİDERKEN HÜKUMETE TAVSİYELERİM

Öyle görülüyor ki hükumet pusatlarını kuşandı, baltalarını beline taktı, sefer davullarının tokmağını vurmaya başladı… Süvarilerine, Hassa ordularına, Anadolu Beylerbeyine, Rumeli Beylerbeyine sefer hazırlıkları emrini verdi…

Sakalım yok ama ben naçizane bu konuda tecrübeli birsi olarak T.C. Hükumetine derim ki:

Ey Hükumet! Unutma! Her savaştan geriye üç ordu kalır: Ölüler ordusu, yas tutanlar ordusu, hırsızlar ordusu.

Ey Hükumet! Büyük bir savaştan sonra yıllarca yokluk çekilir. Güzel silahlar kötülük araçlarıdır. İnsanlar onlardan hoşlanmaz. Silahlar kötülüğü çağrıştırır. Silah ancak çaresiz kalınca kullanılır.

Ey Hükumet! İyi hükumet savaşı savaş yapmadan kazanır.

Ey Hükumet! İyi hükumet eğer savaşacaksa da savaşı sürdürüp ustalığını kanıtlamaya çalışmaz, gerektiği için savaşır, ne kadar yaman olduğunu göstermek için değil. İyi hükumet şiddete başvurmaz. İyi hükumet kızmaz. İyi zafer yarış gibi kazanılmaz.

Ey Hükumet! Kavganın ortasında bile sakin ve ilgisiz kalmalı. Kazanılan savaş da arzu edilen bir şey değildir. Çünkü böyle yapmak insanları öldürmekten hoşlanmak demektir.

Ey Hükumet! En büyük cinayet tutkuya yenik düşmektir. Elde etme arzusu kadar büyük hata yoktur. Onun için yetinmek yeteri kadar sahip olmak demektir.

Ey Hükumet! İyilikle devleti yönetmek istiyorsan savaşla fetih yapmaya kalkışmayacaksın. Dünya işlerinde gereksiz müdahalenin yararı olmadığı tarihte çok görülmüş bir olgudur.

Ey Hükumet! Eski askerler şöyle derlerdi: ‘’Önce hücum etme, bekle hücum etsinler. Bir parmak ileri gideceğine, bir ayak geri git.’’ Bu şuna benzer: İleri gitmeden ileri gitmek. Kolları sıvamak, fakat silah taşımamak. Düşmanlık göstermeden hücum etmek. Kılıçsız kılıç çekmek. Düşmanı küçük görmek yanlış bir tavırdır. ‘’Düşman önemsiz’’ demek hazineleri kaybetmektir. Ama iki ordu karşı karşıya geldi mi, acıyan kazanır.

Ey Hükumet! Hükumet adamı dünya işlerinde ilke sahibidir. Fakat kırıcı, yaralayıcı değildir. Saftır, fakat zarar vermez. Doğrudur, ama şiddetli değildir. Aydınlıktır, ama parlamaz. İyiyle iyidir. Kötüyle onu iyi yapana kadar iyidir. Doğru olanla doğudur. Yalancı olanla da onu doğru yapana kadar doğrudur. İyi insan kötü insana örnek olur, fakat kötü insan iyiye bir şey öğretir. Hükumet adamı kimseyi dışlamadan insanları nasıl kurtaracağını bilir.

Et Hükumet! İyiliği öğretmekten vazgeçersek insanlar birbirlerini daha çok severler. İnsan ustasını saymaz, işinden de memnun değilse yanılır, bilgili de olsa kafası karışır. Şiddet kullanan aynı şekilde ölür. En iyi yontucu en az yontandır. Sakin olan dünyaya egemen olur. Sükûnet etkinliğin yol göstericisidir. İyi hükumet gördükleri ne kadar ilginç olsa da sakin ve soğukkanlıdır, duruma egemendir. Aşırı etkinlik yaparsa iktidarını kaybedebilir.

Ey Hükumet! Yasak ne kadar çoksa halk o kadar fakir olur. Yasaları dayatmaya kalkarsan haydut ve hırsız fazla olur. Eğer hükümet sade ve hoşgörülü ise halk da içten ve namusludur. Eğer hükümet sert ve etkili ise halk sahtekâr ve hoşnutsuz olur.

Ey Hükumet! Söylemi sınırlar, duygulara yenik düşmezsen tükenmezsin. En küçüğü görmek iyi görmektir. Nazik kalmak güç gösterisidir.

Ey Hükumet! Saraylar çok gösterişli, vatandaşların evleri harap ve dolaplarında bir tane yiyecek yok. Hükumet adamları pahalı elbiseler giyer, pahalı arabalara biner, yemek içmekten bıkmaz, hazinelerine değerli şeyler yığarlar. Bu en büyük hırsızlıktır.

Ey Hükumet! Halkın hükumeti olmak isteyen önce onun önünde eğilir. Halkının önünde olmak isteyen geride durur. Halkın önünde olduğu zaman onu engellemez. Halk onu destekler, herkes onu sever. Kimseye karşı çıkmadığı için kimse de ona karşı çıkmaz. İyi hükumet adamı halk önünde alçakgönüllüdür.

Ey Hükumet! Halkını sevdiğin ülkeyi yönetirken tanınmadan kalmak, her köşesini tanıdığın ülkeyi karışmadan idare etmek, besleyip, büyütüp ama sahip çıkmamak iyi bir hükumetin özellikleridir.

Ey Hükumet! Eğer hükumetten birisi içten değilse o halkın güvenine sahip olmaz. Hükumet adamı az konuşur. Hükumet adamı ne kadar az bilinirse o kadar iyidir. Beklenen bir şey gerçekleşince halk ‘’her şey kendi kendine olur’’ der.

Ey Hükumet! Şu üç şey yapılırsa halkın yaşamı çok basit ve sade olur; sade olmak, insanın doğasına sadık kalmak, kimlik kavgasından uzaklaşmak ve daha az arzulamak.

Ey Hükumet! Halka inanmazsan onlar da yalancı olur. Hükumet adamları karnı doyanlara gereksiz yemekler vermez. Güçlü olduğun zaman aynı zamanda bozulma zamanıdır. Her varlığı yaşatır ama onlar üzerinde egemenlik kurmaz.

Ey Hükumet! Hükumet adamı gerçeği seçer, yüzeysel, bulanık olana iltifat etmez. Meyveyi seçer, çiçeği bırakır. Devletin temel ilkelerini gözleyenin ömrü uzun olur.

Ey Hükumet! Hükumet adamı şöyle der: Ben bir şey yapmıyorum. Halk kendiliğinden iyileşiyor. Ben sakinim, halk da sükûnet içinde. Ben karışmıyorum, halk kendiliğinden zengin oluyor. Benim arzuladığım bir şey olmadığı için halk kendiliğinden doğal bir sadeliğe dönüyor.

Ey Hükumet! Korunması gereken üç hazine vardır: Biri sevecenlik, diğeri azla yetinmek, sonuncusu bir başkasıyla üstünlük yarışına girmemek. Sevecen olan cesur olur. Azla yetinen cömert olur. Başkasıyla üstünlük yarışına girmeyen yeteneğinin zirvesine ulaşır. Sevecen olmadan cesur olmak, azla yetinmeden cömert olmak, geride kalmasını bilmeden önde olmak istemek ölüm tehlikesi içeren eğilimlerdir. Akıl için derinliği, dostluk için şefkati, söz için samimiyeti, hükûmet için düzeni, iş için beceriyi, hareket için uygun zamanı seç. Ama boyuna bir şey yapmaya çalışma…

Ey Hükumet! Bilirim, sakalım yoktur diye beni duymazsın, duysan da dinlemezsin..

Ama ben yine de söyleyeyim dedim…

Osman AYDOĞAN  25 Şubat 2016


VE GÜNDÜZ GELİNCE İMAN KÜFRE DER Kİ

Şu dizeleri Mevlânâ Şems için yazmıştır;

"Aşk geldi; adeta damarlarımda, derimde kan kesildi...
Beni kendimden aldı, sevgiliyle doldurdu.
Bedenimin bütün cüz'ülerimi (zerrelerimi) sevgili kapladı.
Benden kalan bir ad; ondan ötesi hep O..."

’’Yalnız ben, Şemseddin diye terennüm etmiyorum;
Bağda bülbüller, dağda keklikler;
Şemseddin, Şemseddin diye terennüm ediyorlar.’’
(Terennüm etmek: Şarkı söylemek)

Bu noktada ‘’aşk’’, ‘’sevgi’’ ve ‘’sevgili’’ tanımı üzerinde durmak gerekir diye düşünüyorum:

Ne yazık ki toplum olarak ilkellikleri yaşadığımız günümüzde bu kavramların içlerini boşalttık, anlamlarını daralttık ve sadece annemizi, kardeşimizi, eşimizi, çocuklarımızı sevdik, sadece onlara ‘’sevgili’’ dedik.
Aşk; muhabbettir, şiddetli muhabbettir aşk aslında.
Aşk; candan sevmekdir. 
Aşk; karşılıksız sevmekdir.
Sevgili ise; sevilendir, gerçek dosttur.
‘’Aşk’’ın, ‘’sevgi’’nin, ‘’sevgili’’nin ve ‘’özleme’’nin cinsellikle hiç bir ilgisi yoktur. 
Ne yazık ki günümüzde cinnete, sahiplenmeye, ilkelliğe, hayvani duygulara aşk dedik, sevgi dedik.
Şems’in, Mevlânâ’nın çağında, zamanında ‘’aşk’’, ‘’sevgi’’ ve ‘’sevgili’’ kavramları gerçek anlamlarıyla kullanılıyordu.
Halen Araplarda sevilen kişilere, dostlara, ahbaplara, arkadaşlara (kadın erkek ayırmadan) ''habibi'' derler. ''Habibi''; sevgilim demektir...

Mevlânâ’nın Şems aşkı anlaşılmadığı için şu dizeler dudaklarından dökülür Mevlânâ’nın;

"Herkes kendi zannınca benim yârim oldu,
içimdeki esrarı (sırları) kimse araştırmadı.
Benim sırrım, feryadımdan uzak değildir.. lakin,
Her gözde onu görecek nûr,
Her kulakta onu işitecek kudret yok..."

Aşk, sevgi, sevgili kavramlarını anlamak aslında Mevlânâ'nın söylediği gibi herkesin de harcı değildir, her gözde onu görecek nûr, her kulakta onu işitecek kudret yoktur...

Mevlânâ Şems’i kaybettiğinde onu maddeten olmasa da manen kendinde bulduğunu şu dizelerle dile getirir:

“Beden bakımından ondan uzağız amma; 
Cansız bedensiz ikimiz de bir nuruz;
İster O’nu gör, ister beni...
Ey arayan kişi! Ben O’yum, O da ben”

İşte gerçek aşkı bilen Mevlânâ aşkı şöyle tarif eder;

"Küfür geceyse,
İman, o geceyi aydınlatan mumdur.
Ama aşk gündüzdür.
Ve gündüz gelince iman küfre der ki;
hadi gidelim
Bizim burada bir lüzumumuz kalmadı'"

Aşk; muhabbettir, şiddetli muhabbettir, tek bir ruh olmaktır aşk aslında.
Aşk; candan sevmekdir. 
Aşk; karşılıksız sevmekdir.
Sevgili ise; sevilendir, gerçek dosttur.
‘’Aşk’’ın, ‘’sevgi’’nin, ‘’sevgili’’nin ve ‘’özleme’’nin cinsellikle hiç bir ilgisi yoktur.
Aşkın ve sevginin olmadığı yerde küfür vardır.
Aşkın ve sevginin olduğu yerde ise küfrü ve karanlığı aydınlatmak için muma lüzum kalmaz.

Osman AYDOĞAN  24 Şubat 2016

EN BÜYÜK TAHRİBAT

Adam yok, insan yok, ağaç yok, yeşil yok, doğa yok, sanat yok, tiyatro yok, sinema yok, klasik müzik yok, bale yok, opera yok, resim yok, heykel yok, hukuk yok, demokrasi yok, düşünce yok, fikir yok, bilim yok, estetik yok, sevgi yok, merhamet yok, insaf yok, nezaket yok, zarafet yok, gerçek din yok, gerçek din adamı yok, devlet yok, hükumet yok, basın hürriyeti yok, haber alma hürriyeti yok, aşk yok, meşk yok...

Peki ne var?

Para aşkı var, din istismarı var, mezhep güdüsü var, vatan pahasına siyaset var, yalan var, talan var, yolsuzluk var, hırsızlık var, rüşvet var, devleti yağma var, sığlık var, paçozluk var, terbiyesizlik var, küstahlık var, cinnet var, kişisel hırs var, yandaş basın var, liboş basın var, savaş var, anarşi var, terör var, canlı bomba var..

Yeni Türkiye’de yeni nesiller bu değer yargılarıyla yetişiyor.

Amaç dünyadan ve yaratcılıktan kopuk, kul psikolojisi içinde sürü olmaya namzet, din tacirleri ve büyük sermaye tarafından sömürülmeye hazır bir nesil yetiştirmektir.

En büyük tahribat gelecek nesil üzerindedir.

Osman AYDOĞAN  23 Şubat 2016

BÜLBÜLÜ ÖLDÜRMEK
Amerikalı yazarı, Harper Lee'nin Pulitzer ödüllü güzel bir kitabı var. (Bülbülü Öldürmek, Harper Lee, Sel Yayıncılık, 2014) Kitabın orijinal adı ‘’To Kill a Mockingbird’’ ancak ‘’Mockingbird’’ kavramı ülkemizde olmadığı için bülbül adı verilerek çevrilmiş.

Yazar ‘’Mockingbird’’ü romanda masumiyetin simgesi olarak kullanmış. Romanda öldürülen şey ise aslında ‘’masumiyet’’tir. Tıpkı ülkemizde olduğu gibi… Romandaki birçok karakter ‘’Mockingbird’’ olarak görülebilir aslında…

Okurken insanın tüylerini diken diken eden bir romandır... Romanda yetişkinlerin acımasız dünyasını anlamaya çalışan birbirinden akıllı iki küçük kardeş Scout ve Jem ve gerçek olamayacak kadar muhteşem olan ve çocuklarına adaleti ararken çoğunluğun fikirlerine değil vicdanına kulak vermesi gerektiğini öğreten avukat babaları Atticus Finch... İçinde bu efsanevi üçlüyü (iki küçük kardeş Scout, Jem ve babaları Atticus Finch) barındıran, kelimelerin kifayetsiz kaldığı güzellikte bir romandır ‘’Bülbülü Öldürmek’’.

Aslında roman günümüzde ülkemizde pek uygulanmayan hukukun ve mahkemelerin temel ilkeleri olan ‘’adalet ile kanunlar arasında bir çelişki varsa adaletten yana saf tutulması gerektiği’’, ‘’mahkemelerin ‘kanun uygulamaya’ indirgenemeyeceği, mahkemelerin görevinin adaleti tecelli ettirmek olduğu’’, ‘’asla niyet okunmayacağı, mahkemeleri somut olguların bağladığı...’’ ve ‘’geciken adaletin adalet olmadığı, bazen bir günlük tutukluluğun bile gecikmiş adalet anlamına geldiği’’ öğretisini vurgular… Aslında bu kitabı ülkemizde hukuk fakültelerinde tüm öğrencilere ve ülkemizdeki tüm hukukçulara okutulması gerek diye düşünüyorum. Tabii okurlarsa ve anlarlarsa!

Kitaptan seçtiğim bazı bölümler:

"Aklı başında kişiler yeteneklerinden gurur duymazlar."

"Yakından tanıdığında bütün insanlar iyidir Scout."

"İnsanların çoğu iyidir, Scout, yeter ki sen onları bir gün gör."

"İstediğin kadar saksağanı vur vurabilirsen ama unutma, bülbülü öldürmek günahtır."

"Sonunda insanların garip yaratıklar olduğuna, zorunlu olmadıkça uzun uzun onları düşünmemeye karar verdim."

''Sonunda ben de öyle düşünmüştüm,'' dedi. ''senin yaşındayken. Bir tür insan varsa niçin birbirleriyle geçinemiyorlar? Hepsi birbirine benziyorsa, niçin birbirlerini kırmak için bu kadar çaba harcıyorlar? Scout, öyle sanıyorum ki, bir şeyi anlamak üzereyim, Boo Radley'in bunca yıl niçin evine kapandığını anlıyor gibiyim... Çünkü evinde kalmak istiyor...''

''Cesaretin eli tabancalı bir adam olduğunu sanmanı istemem. Mertlik baştan bitik olduğunu bilip de çabalamak, olacakları göğüsleyebilmektir. Binde bir kazanırsın ama kazandığında olur.''

"Basit bir kuralı öğrenirsen, herkesle daha iyi geçinirsin Scout. Bir insanı, sorunu onun açısından düşünmeye alışmadıkça anlaman olanaksızdır." "Efendim?" "Derisinin içine girip gezineceksin."

‘’Bir kibrit çakıp kaplumbağanın altına tutmanın iğrenç olduğunu söyledi Dill.’’ "İğrenç falan değil, sırf dışarı çıkarmak için, ateşin içine atmak gibi bir şey değil," diye gürledi Jem. "Kibritin ona zarar vermeyeceğini nereden biliyorsun?" "Kaplumbağalar hissetmez, aptal," dedi Jem. "Hiç kaplumbağa oldun mu?"

"Ne var ki bir İncil, birinin elinde babanın elindeki viski şişesinden daha kötü olabilir."

‘’Bülbülü Öldürmek’’ romanı ne yazık ki 19 Şubat 2016 itibariyle öksüz kalmıştır… Edebiyat dünyası İtalyan yazar Umberto Eco’nun vefatından bahsediyor. Toprağı bol olsun. Ancak edebiyat dünyasının pek kimsenin fark etmediği bir başka kaybı daha var; ''Bülbülü Öldürmek''in yazarı Harper Lee'yi de 19 Şubat 2016 günü kaybettik.

‘’Bülbülü Öldürmek’’, Harper Lee’nin ilk ve tek kitabı diye biliniyordu. Ancak 2014’ün son aylarında 1950’lerin ortasında yazmış olduğu ‘’Bülbülü Öldürmek’’in devamı olduğu söylenen başka bir romanı daha keşfedildi: ‘’Go Set a Watchman.’’ (Tespih Ağacının Gölgesinde, Harper Lee, Sel Yayıncılık, 2015) (Türkçe’ye böyle çevrildi.)

“Bülbülü Öldürmek” ilk yayımlandığında satış rekorları kırdı. Bu romanın böylesine büyük başarı sağlamasının nedeni, anlattığım gibi olayların çocuk ruhuna ve hayal gücüne uygun bir şekilde değerlendirilmesiydi.

1961 Pulitzer Edebiyat Ödülü kazandı, bir yıl sonra Gregory Peck’in başrolünü oynadığı aynı isimli bir filmde beyazperdeye aktarıldı.

Bu kitabı okuyun, okutturun, filmini de izleyin derim…

Toprağı bol olsun..

Osman AYDOĞAN  22 Şubat 2016


HAYATIMIZ BİR TREN YOLCULUĞUDUR

Yaşam bir tren yolculuğuna benzer... Bu trene bineriz, yolculuk yaparız ve ineriz...

Doğduğumuzda, yani trene bindiğimizde, bütün yolculuk boyunca bizimle beraber olacaklarını sandığımız kişilerle karşılaşırız. Bunlar anne ve babalarımızdır. Onları sonsuza kadar bizimle yolculuk yapacak sanırız. Ne yazık ki bu düşüncemiz gerçek olmaktan çok uzaktır. Onlar bir istasyonda, bizi trende bırakıp, inerler ve biz onların sevgi, şefkat, arkadaşlık ve önderliklerinin anılarıyla yaşamaya devam ederiz...

Bununla beraber, trene sonradan binen ve bizim için önemli olan başkaları da vardır. Bunlar kardeşlerimiz, arkadaşlarımız ve dostlarımızdır. Bazılarının trene binmesiyle inmesi bir olacak, öyle ki birlikte yolculuk yaptığınızı ya da yollarınızın bir yerde kesiştiğini güçlükle hatırlayacaksınız. Bazen sevdiğimiz kimi yol arkadaşlarımızın, başka bir vagonda oturmayı tercih ederek bizi yalnız bırakmaları bizi üzecektir. Elbette ki tren içinde onları arayamayacağımıza dair bir şart bulunmamaktadır. Ancak onları arayıp bulduğumuzda, yanlarındaki koltukta başka birisi oturuyor olabileceğinden, oraya oturmamız mümkün olmayabilecektir. İşte bu çok acıdır...

Yolculuğumuzun en büyük sırrı ise hiçbirimizin son durağa ne zaman geleceğimizi bilmememizdir. Bu yol arkadaşlarımız için de böyledir, hemen yanıbaşımızdaki koltukta oturuyor olsalar bile...

Bu tren yolculuğunda hepimiz bir aradayız. Her şeyden önemli olan, son durağa gelip de trenden inene kadar, bu yolculuğu mümkün olduğu kadar keyifli ve hatırlanmaya değer kılmak için, hepimizin elimizden gelenin en iyisini yapmaya çaba göstermemizdir...

Benimle aynı trende yolculuk yapan tüm yol arkadaşlarıma güvenli, keyifli ve uzun bir yolculuk diliyorum! (Alıntıdır) 

Osman AYDOĞAN  21 Şubat 2016

HALİMİZ

Öyle bir açmaza düştü ki Vatan, 

Uyku belli değil, düş belli değil, 
Çöktü üstümüze bir kara duman, 
Işık belli değil, loş belli değil…

Ümit Yaşar Oğuzcan

Osman AYDOĞAN  20 Şubat 2016

BEN BUNLARA DAHA NE DİYEYİM?
Mahallenin kabadayısı idi…

Astığı astık, kestiği kestik idi…
Mahalleliye kan kusturuyordu...
Korkudan, değil kabadayıya dokunmak mahalleli yanına bile yaklaşamıyordu…

Mahalleden bir velet mahalleliye dedi ki:
''Ben bu kabadayıya dokunurum, kabadayı bana bir şey yapamaz.''
Ve velet mahalleli ile iddiaya tutuştu...

Kabadayı mahallede sırtını duvara dayamış, şapkasını öne indirmiş, yönünü güneşe dönmüş, kış günü uyukluyordu...
Velet kabadayıya yaklaştı…
Kabadayı veleti fark etti ve ''ne istiyorsun'' anlamına göz kırptı.

Velet başladı konuşmaya:
''Annem kötü yolda mimli bir kadın...''
''Babam annemi pazarlayarak para kazanıyor...''
''Ayrıca babam yankesici, hırsız ve yolsuzun teki...''
''Abim gay...''
''Ayrıca abim ablamı erkeklere pazarlıyor...''
''Ben de hem gayım, hem de hırsızlık ve yankesicilik yapıyorum...''

Ve velet epeyce kötü bir şeyler söyledi...

Kabadayı bu kadar kötü sözden bıktı ve veletin sözünü kesti:
''Benden ne istiyorsun?''
Velet; ''Sana dokunabilir miyim?'' diye sordu.
Kabadayı, velete uzun uzun baktı ve şu cevabı verdi:
''Dokun lan, ben daha sana ne diyeyim!''

Memlekette olanları, bitenleri izliyorsunuz değil mi?
Ben bunlara daha ne diyeyim?

Osman AYDOĞAN  19 Şubat 2016

BAŞIMIZ SAĞOLSUN

Bir ateşin etrafında bulunanlar bilirler... Ateş etrafa sıçrar... Önlem almazsanız bu ateş üzerinize sıçrar, bir tarafınızı yakar... Hele hele bu ateşi MİT ile mezhep ile pardon bir sopa ile bir maşa ile karıştırırsanız bu ateş İstanbul’a, Ankara’ya, kalbinize kadar öyle bir sıçrar ki ocağınızı, evinizi yakar...

Bu coğrafyada ulus devlet yapısını bozup ve dış siyaseti mezhebe göre şekillendirerek; dinlerin, mezheplerin, ırkların, kültürlerin Babil’in Asma Bahçeleri gibi kat kat iç içe geçtiği ve emperyal güçlerin her daim çomak soktuğu Ortadoğu’ya balıklama daldılar...

İçeride; Ebu Süfyan’ın, Muaviye’nin, Yezid’in, Haccac bin Yusuf’un, Kutaybe bin Müslim’in yolunda gittiler… Dışarıda; Papa II. Urbanus’un, Papaz Pierre L'Ermit’in, Godfrey de Bouillon'un, III. Konrad’ın, VII. Louis’in, Friedrich Barbarossa’nın, II. Filip’in, Richard’ın, II. Henry’nin, Papa III. Innocentius’un, II. Friedrich’in, IX. Louis’in, Sen Louis’in, I. Edwardi’nin, Bush’un ve Obama’nın müttefiki oldular…

21’inci yüzyıldaki İslam dünyasına yapılan ABD öncülüğündeki modern Haçlı seferlerinin öncülüğünü yaptılar. (‘’Haçlı seferi’’ tabiri bana ait değil, bu tabiri bizzat Üçüncü Haçlı Seferi Kumandanı Richard the Lionheart, pardon Onuncu Haçlı Seferi Kumandanı George Bush söyledi.)

Ülkeyi; vasatlığın küstahlığa, sanatın vıcıklığa, siyasetin tüccarlığa, dinin yobazlığa, milletin ümmete, hukukun gukuka, Hakkın batıla, gücün despotizme, eğitimin ortaçağa, basının yandaşlığa, âlimliğin dalkavukluğa, derinliğin sığlığa, devletin aşirete, zarafetin ve efendiliğin kabalığa, niteliğin niteliksizliğe dönüşerek harman olup bir bataklık gibi fokurdadığı bir çukur haline getirdiler...

İranlı Müslüman sosyolog, düşünür ve yazar Ali Şeriati bir yazısında şöyle yazıyordu: ‘’Sîretsiz sûretlerin vaaz kürsülerini işgal ettiği bir suratsız adamlar zamanındayız. Sîretsizler, sûret-i haktan görünerek suratsızlıklarını gizliyor. Ne utanmaz yüzler gizliyor o meş’um perde.’’

Evet, sîretsiz sûretlerin vaaz kürsülerini işgal ettiği bir suratsız adamlar zamanındayız… Ne utanmaz yüzler gizliyor o meş’um TV…

Bir Çin atasözüydü: ‘’Bir memlekette kısa boylu adamların gölgeleri uzuyorsa o memlekette güneş batıyor demektir.’’

Başımız sağolsun…

Osman AYDOĞAN  18 Şubat 2016

AYRILIK
Bugün beş yıldan beridir sözleşmeli olarak çalıştığım işyerimden ayrıldım…

İşe girerken de süresi zamanı belliydi. Sürpriz değildi, beş yıl önceden bugün belliydi, aylardır hazırlanmıştım bu güne ama insanoğlu işte bağlanıyor her bir şeye.. Arkadaşlarıma bağlandım, yaptığım işe bağlandım, insanlarıma bağlandım.. Her ayrılık zor işte.. Kimmmmsecikler farketmedi ama bir nasıl ayrıldım biliyor musunuz?

Kafesinde çırpınan bir kuş gibi, kalbim çırpındı durdu ben ayrılırken…
Cama çarpan bir kuş gibi, kalbim göğüs kafesime çarptı durdu ben ayrılırken....
Çırpınan bir deniz gibi, sahile vuran azgın dalgalar gibi kanım çırpındı, dalgalandı, damarlarımın cidarlarına çarptı durdu içimde ben ayrılırken…
Kümesine sırtlan girmiş tavuklar gibi kalbim çığlık çığlığa bağırdı ben ayrılırken… 
Yörüngesiz kalmış kuşlar gibi yönsüz, istikametsiz kaldım birden bire ben ayrılırken…

Bir süreliğine sizlerden de izin istiyorum.. Bir süre burada yazamayacağım…

En kısa zamanda görüşmek üzere… Sağlıcakla kalın…

Osman AYDOĞAN  6 Şubat 2016

AŞK VURGUNU BİR YAZAR: MEHMET RAUF
Mehmet Rauf... Selim İleri’nin ‘’Aşk Vurgunu Bir Yazar’’ diye tanımladığı bir yazar. Servet-i Fünûn yazarı... ‘’Eylül’’ ve ‘’Siyah İnciler’’in yazarı...

Artık kimseciklerin pek bilmediği ‘’Ferdâ-yı Garam’’ ve ‘’Kimsesizliklerim’’in yazarıdır Mehmet Rauf...

Selim İleri doğru teşhis koymuştur: Mehmet Rauf ‘’aşk vurgunu bir yazar’’dır.
Halid Ziya bir yazısında Mehmet Rauf’un aşk vurgunluğunu şöyle anlatır:
‘’Onun için aşk, ciğerlerinin nefes alması, damarlarındaki kanın durmadan akması demekti. Bir daha kalkmamak üzere döşendiği o yatakta bile hayatını anlatan itirafları hep böyle baştanbaşa aşk iptilasının kasideleriyle doluydu.’’

‘’Bir Zambak’ın Hikâyesi’’ isimli müstehcen romanı ile düşüşe geçmiştir Mehmet Rauf. Yine Halid Ziya onun ‘’sevimliliğini’’ ve ‘’zavallılığını’’ bu aşk tutkusuna bağlar ve şöyle yazar: ‘’Aşkları sanatını kemire kemire ve onu kemirirken kendi mevcudiyetini yıpratdıra yıpratdıra akıbetlerin en feciine uğrattı.’’

Hüseyin Cahit Yalçın da onun aşklarını bir mecusî tapınağının sönmez ateşine benzeterek ‘’onda esas olan yanmaktı’’ der.

Agâh Sırrı Levend’e göre Mehmet Rauf’ta asıl amaç sevmek ve sevilmektir. Buna ulaşmak her zaman kolay olmadığı için yaşamın türlü emelleriyle karşılaşıldığında Mehmet Rauf’ta pişmanlıklar ve şikayetler başlar.
Tevfik Fikret’in aracılığı ile kurduğu aile ocağını ilk yıllarından itibaren harabeye çevirmiş, genç karısını küçücük çocuğu ile ortada bırakarak o kadından bu kadının peşinde dolaşmaya başlamış ve bu sıralarda İstanbul’un güzelliği, zarifliği, kibarlığı ile tanınmış hanımlardan birine âdeta karasevda denilebilecek bir aşkla tutulup meramına eremeyince intihara kalkışmıştır.

Şu söz Mehmet Rauf’a aittir: ‘’Her güzel şey kalbimde başka bir yara açar.’’
Mehmet Rauf aslında aşka âşıktır.

Mehmet Rauf annesini çocuk denecek yaşta kaybetmiştir. Bu nedenle o âşık olduğu kadınlarda anne şefkati ararken, bunun yanında kadında bilgi, kültür, incelik ve zarafet de arar. Mehmet Rauf bu arayışını ‘’Siyah İnciler’’de şu şekilde ifade eder:

‘’Bir ihtiyaç, derin, dayanılmaz, zalim bir ihtiyaç, ele geçmesi hayal olan bir kadın ihtiyacı ruhumu yakıyor; bir kadın, kalbimin bütün yaralarını saracak nazik ellerle, avutulmaz yaşlarını unutturacak sıcak bakışlarla, ruhumun bu hüzün boşluğunu dolduracak ince bir kalple bir kadın; bir kadın ki bütün harap olmuş gençliğime samimi gözyaşlarla ağlasın, dizinde hayatımın bütün elemlerini ağlayabileyim; bir kadın ki bu yalancı sözlerin, ağlayan emellerin, âh eden ümitlerin yaslarını şefkat ve bağlılığı ile avutsun. Bu vefasız, bu kalpsiz kadınlardan, hatta aşklarıyla, hatta vefalarıyla bile zehirli yaralar açan, gençliğimin bütün hararet ve sevgisini söndüren bu kadınlardan gelen acılarımı göğsünün üstünde ağlaya ağlaya unutayım... Böyle bir kadın ihtiyacı ile bütün gençliğim işte mahvoluyor: Ölüyorum. Bir kadın ki bir kardeş olsun, bir eş olsun; yok yok bir anne olsun, bir anne ki her şeyiyle bir kadın, fakat kalbiyle, vefasıyla bir anne...’’

Burada Necip Fazıl’ın ‘’Sayıklama’’ isimli şiirinde son dizesinde geçen;

‘’Ne olurdu bir kadın, elleri avucumda,
Bahsetse yaşamanın tadından başucumda...’’

ifadeleriye bir benzerlik vardır ki Necip Fazıl Mehmet Rauf’tan sonra yazmıştır.

Mehmet Rauf’un romanları dışında yazdığı yüzotuziki hikâyesi vardır. Bu hikâyelerinin hepsinde kadın, aşırı duyarlılık, karşılıksız aşklar, ihanetler, alınganlık, hastalık, ölüm fikri ve intihar gibi kötümser bir atmosfer hâkimdir.
Mehmet Rauf ‘’Yarıda Bırakılmış Bir Romanın İlk Bâbı’’ isimli hikâyesinin karamsar kahramanını şöyle konuşturur:

‘’Zavallı şair, sen hastasın, ben hastayım, hepimiz hastayız... Çünkü asrımız hasta.’’

‘’Her güzel şey, kalbimde başka bir yara açarak geçer’’ diyen, duyarlı, içten bir kalbi olan, güzelliğe ve aşka tutkun bu yazar unutulmamalı diye düşünüyorum...

Mehmet Rauf’un yazıları onun kalbinden ve ruhundan kopmuş birer parçalarıydı...

En azından ‘’Eylül’’, Eylül geçmişse de okunmalı, daha önce okunmuşsa tekrar okunmalı diye değerlendiriyorum...

Osman AYDOĞAN  5 Şubat 2016


EY ÖMRÜ ELLİLERE VARAN! UYUYOR MU İDİN Kİ UYAN!

Cahit Sıtkı Tarancı’nın güzel bir şiiriydi ‘‘Otuz Beş Yaş Şiiri ’’

Şiir şöyle başlar:

‘’Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.
Dante gibi ortasındayız ömrün.’’

Burada geçen "Dante gibi ortasındayız ömrün" dizesinde yer alan ‘’Dante’’ ismi için Cahit Sıtkı; Hristiyanlığa göre insan ömrü 70 yıl olduğundan, 35 yaşındayken yazdığı, ‘’İlahi Komedya’’nın ‘’Cehennem’' bölümünün ilk dizesine "Hayat yolunun ortasında kendimi karanlık bir ormanda buldum" diye yazan Dante Alighieri'nin isminden esinlenmiştir.

‘‘Otuz Beş Yaş Şiiri ’’nde hayatın anlamı anlatılır ve şiir; yaşarken fark edilmeyen, algılanamayan gerçekleri söyler; iş işten geçtikten, sert taşta yaralandıktan, suda boğulduktan ve ateşte yandıktan sonra:

‘’Gökyüzünün başka rengi de varmış!
Geç farkettim taşın sert olduğunu.
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir dert olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.’’

Cahit Sıtkı bu öğrenmeyi otuz beş yaşında yaşıyor.. (Kaderin cilvesidir herhalde, 46 yaşında da vefat ediyor.)

Özdemir Asaf da ‘’Görünüş ve Zaman’’ isimli şiirinde farklı bir hayıflanmayı yaşar:

‘’Çocukluğumda her şey büyük görünüyordu. 
Gençliğimde her şey önemli görünüyordu.
Sonra çok şey büyüklüğünü ve önemini yitirdi.
Sonra daha da yitirdi.
Çocukluğumdan da gençliğimden de çok çok az şey kaldı.
Şimdi yaşlıyım sayılır.
Çok şey gülünç görünüyor.’’

Konfüçyüs de benzer süreci anlatıyor:

“On beş yaşımda kalbimi öğrenmeye açtım...
Otuzumda duruşumu belirledim...
Kırkımda kuşkularımdan kurtuldum...
Elli yaşımda gökyüzü katını anladım...
Altmışımda kulaklarım dış seslere uyumlandı...
Yetmiş yaşımda, çizgiyi aşmadan yüreğimdeki arzuların peşinden gitmesini öğrendim...”

Sâdi-i Şirazi, Bostan adlı eserinde kendine hitaben söylerdi; “Ey ömrü yetmişe varan, uyan! Uyuyor mu idin ki bu yetmiş yıl heba olup gitti.”

Cahit Sıtkı’nın söylediği gibi; ateşin yaktığını, suyun boğduğunu, taşın sert olduğunu daha ilkokul yıllarında öğrettiler bana (!) ama asıl başka şeyleri ben yaşım elliyi geçtikten sonra öğrendim.

Özdemir Asaf’ın söylediği gibi; benim de çocukluğumda her şey büyük, gençliğimde her şey önemli görünüyordu. Şimdi yaşlı sayılmasam da ben yaşım elliyi geçtikten sonra her şey gülünç görünüyor bana.

Konfüçyüs gibi yetmiş yaşına gelemesem de ben elliden sonra çizgiyi aşmadan yüreğimdeki arzuların peşinden gitmesini öğrendim.

Şâdi-i Şirazi gibi yetmiş yaşını beklemeden ellili yaşlarda seslendim kendime; “Ey ömrü ellilere varan, uyuyor mu idin ki uyan!’’

Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
* İnsanın yaşadığı dışsal gerçeklik, aslında kendi içsel psikolojisinin somutlaşmış haliymiş...
* İnsanlar, gördükleri dünyayı tanımlamazlarmış, tanımladıkları dünyayı görürlermiş...
* Evrende her şey iki kez yaşanırmış, önce zihinde yaşanır, sonra gerçekleşirmiş...
* Zihinde yaşanmayan hiçbir şey gerçekleşmezmiş...
* Düşünceler insanın evrene saldığı manyetik frekanslarmış...
* İnsanoğlu evrende bir etki ve tepki akışkanlığı içinde yaşarmış...
* İnsan beyni anda yedi trilyon frekans yayarmış, bu frekanslar da kendisiyle eşdeğer frekanslarla rezonansa girermiş, dolayısıyla insan ne düşünürse etrafında o düşünceden halkalar oluşurmuş....
* Düşünceler insanın evrene ektiği tohumlarmış, zamanla filizlenip karşılarına gerçek olarak çıkarlarmış...
* Ludwig Wittgenstein'a göre; düşünülebilir olan olanaklıymış…
* Mevlânâ'ya göre; insan gözlerden ibaretmiş, geri kalan et ve kemikmiş, gül düşünürmüş gülistan olurmuş, diken düşünür dikenlik olurmuş...

Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
* Evrende her şey bir algılama üzerine inşa edilirmiş...
* Gerçek; bellek ve algıdan ibaretmiş...
* Kafasını geçmişin acı ve kötü hatıralarına sürekli takan insanlar gelecekte de aynı acı ve kötü olayları yaşamak için dua etmiş olurlarmış...
* Bir Yunan atasözüne göre; kelimenin gücü Tanrı'nın gücüne eşitmiş, insanoğlu bilseymiş kelimenin gücünü, kötü bir kelimeyi değil kullanmak, aklının ucundan bile geçirmezmiş...
* Bir Japon atasözüne göre de; kelimeler doğanın titreşimiymiş, güzel kelimeler güzel doğa, çirkin kelimeler çirkin doğa yaratırmış...
* Mevlânâ’ya göre; insan tenini besleyip geliştirmeye bakmamalıymış, çünkü o sonunda toprağa verilecek bir kurbanmış, insan gönlünü beslemeye bakmalıymış, çünkü yücelere gidecek, şereflenecek oymuş...
* İnsanın yüzünde taşıdığı, sırtında taşıdığından daha önemliymiş, hareketler kelimelerden daha yüksek sesle konuşurmuş, kelimelerinin dilini pek sevmediğimiz nice insanlara hallerinin güzel dili yüzünden bağlanıverirmişiz...

Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
* Yaklaşmadığım her şeyin benden uzaklaşırmış.…
* Ötekileştirdiğim her şey önce bana yabancılaşır, sonra da düşman olurmuş..
* Nerede ve kiminle olduğum önemli değilmiş, ''nasıl'' olduğum, kendimi ''nasıl hissettiğim'' önemli imiş… 
* Bu dünyada iyi olmak herkesin iyiliğini istemekle mümkünmüş…
* Sevmek ve tutkuyla bağlanmak, bu dünyada insanı mutlu eden yegâne erdemmiş… 
* Hayatta haklı olmak değil, haklı kalabilmek önemliymiş..
* Yanlışa yanlışla cevap vermek daha büyük bir yanlışmış..
* Yaşamımızdaki en zarif güzellikler görülmeyen ve duyulmayanlarmış…
* Fırtınalar çiçekleri mahvedebilirmiş, fakat tohumlara zarar veremezmiş..

Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
*Epiktetos’un söylediği gibi; kader önünde sonunda şöyle veya böyle günahlarımızın bedelini önümüze koyarmış. Görünen ya da görünmeyen zaman içinde herkes günahlarının bedelini öder, ektiğini biçermiş. Bunu bilen adam kimseye kızmaz, gücenmez, kimseyi aşağılamaz, kimseyi itham etmez, kimseden nefret etmez, kimseye kin tutmazmış. Bunu bilen adam karşılaştığı aksiliklere şaşmaz, önüne çıkan maddi-manevi engellerin kendi günahlarından başka bir şey olmadığını bilirmiş.
* Dürüstlük sadakatten daha yüksek bir değermiş..
Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
* Aslında yaşadığım her zorluk ve kendime düşman bildiğim her şey, gerçekte bana benim en yakın müttefikim ve yeri doldurulamaz bütünlüğümün bir parçasıymış..
* İnsan her koşulda yaşayıp çalışabilir, kendi karakteriyle kendi yaşam çizgisini çizebilirmiş..
* Kazanmak değilmiş, yetinmekmiş önemli olan…
* Kant’ın söylediği gibi; dünyada hiçbir şey başkalarının hakkından daha kutsal değilmiş..
* Sokrates’in söylediği gibi; haksızlık yapmak haksızlığa uğramaktan daha acıymış..
Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
* Bir insanın yüreğindeki merhamet, ibadethanenin bir köşesinde gizlenmiş bir erdemden daha hayırlıymış..
* Düşmüşün, caninin ve yoksulun kulağına söylenen rahatlatıcı bir söz ibadethanede verilen vaazdan daha değerliymiş.. 
* İnsana asıl zarar veren, zehirli yılanın sokması değilmiş, zehri kalbe taşıyan o yılanın peşine düşmekmiş.. 
* Istırap, o şeyin kendisinde değil, bizim onun hakkındaki değerlendirmemizmiş…

Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
* İyi ile iyi, kötü ile o iyi olana kadar iyi olmak gerekirmiş..
* İyi insan kötü insana örnek olur, fakat kötü insan iyiye bir şey öğretirmiş.
Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
* En büyük mutluluk nedensiz mutlulukmuş…
* En mutlu insan sevilen değil seven insanmış..
* En büyük insan kendisiyle ve çevresiyle barışık insanmış…
* En bedbaht insan başkasında kusur bulan insanmış…
* En güzel insan başkalarında güzellikler gören insanmış..
* En zengin insan hiçbir şeye ihtiyaç duymayan insanmış…
* En mükemmel insan kendisini değerli hisseden insanmış…

Ve uyandım. Uyandım ve öğrendim ki;
* İhmal, şiddetten daha tahripkârmış…
* Aşk asla eceliyle ölmezmiş. Aşk; bıçak gibi kesilerek ölmezmiş. Aşk; bir tohum ekip de filizlenmesini bekler gibi olumsuzlukları ekilerek ölürmüş. Aşk; kaynağını beslemeyi bilmediğimiz için ölürmüş. Aşk; körlükten, hatalardan ve ihanetlerden ölürmüş. Aşk; hastalanarak ve yaralanarak ölürmüş; yorularak, solarak, matlaşarak ölürmüş..

Ve bu ellili yaşımda daha neler öğrendim neler.

Ve yetmişime varmadan daha ellili yaşlarda bu öğrenmelerimde bana; üstümdeki açık gökyüzü, bu yüce dağlar ve Şehriyar yardımcı olmuşlardı.
Keşke bunları daha erken, gençken öğrenebilseydim...

Osman AYDOĞAN  4 Şubat 2016


BEN ÇOK, ÇOOOK UZAKLARDAYKEN
(Eşinden, sevdiğinden, çocuklarından ayrı olup da çok çoook uzaklarda görev yapan insanlara ithaf edilmiştir.)

***
Çok sevdiğim bir Azeri türküsü vardı; ''Ayrılık, ayrılık, aman ayrılık...'' diye… Buradaki tek sıkıntım hayattaki tek varlığım ailemden, yeryüzünde her şeyden çok sevdiğim eşimden, çocuklarımdan ayrı olmam... İki kızım, henüz ufacık, küçücük, minicik, kokuları her an burnumda tüten iki kızım… Görmeyeli onları uzuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuuun bir süre oldu... ''Ayrılık, ayrılık… Yaman ayrılık...'''

Zaman, mekân ve bilinç arasında doğrusal bir bağlantı olduğuna ben de inanırım ve zaman zaman da yaşarım... Anlatılası, izahı, mantığı oldukça güç, diyalektik düşünürüm, ama bu metafizik bir duygu; Aynı mekânda belirli bir bilinç seviyesine ulaştığımda zaman boyutu kaybolur, aynı zamanda belirli bir bilinç seviyesine ulaştığımda da mekân boyutu kaybolur... Sanki zaman ve mekân sınırlaması olmayan gaybdaymışım gibi gelir bana… Çok sık yaşarım ben bunu, bu duyguyu... Gerçek dünya ile gerçek dışı dünya arasında, bir '' hâyâl'' dünyası ile bir ''gerçek'' dünya arasında, ‘’bilinç’’ ile ‘’bilinç dışı’’ arasında gider gider gelirim... Asaf Hâled'in ''Mâra'' isimli şiirinin son kısmında olduğu gibi; ''Ne uykudayız ne uyanık'' Ne uykuda olurum, ne de uyanık...

Şiirde olduğu gibi ne uykuda ne de uyanık olduğum zamanlarda, eşime, çocuklarıma olan özlemim doruğa ulaştığında, bilincim yoğunlaştığında, bana uzaklıklar kaybolur, mekân kavramı yok olur, eşimin yanına gider, eşim, kızlarım uykudayken, görüntülerini doyasıya gözlerime dolunca kadar karanlıkta yüzlerini seyrederim… Yine de eşime, kızlarıma bakmaya doyamadan, bir öpücük kondurup yanaklarına, saçlarını usulca okşayarak ayrılırım yanlarından…

İşte o zaman 1942 yılında beş arkadaşıyla birlikte kurşuna dizilen, kurşuna dizilmeden iki saat önce ‘’Veda’’ adıyla ‘‘Karıma’’ isimli şiiri yazan Nikola Vaptsarov’un şiiri gelir aklıma;

‘’Rüyalarında geleceğim bazen
beklenmedik bir konuk gibi uzaktan.
Sokakta bırakma beni
kapıyı sürgüleme üstümden.

Usulca gireceğim.
Oturacağım ses çıkarmadan,
gözlerimi dikeceğim seni görmek için karanlıkta.
Sana bakmaya doyunca,
bir öpücük konduracak ve çıkıp gideceğim.’’

İşte o anlar, özlemimin doruğunda olduğumda, bilincimin yoğunlaştığında, bilinç ile bilinç dışı arasında kaldığımda; ertesi günü eşim telefonda; gece rüyasında iş elbisemle, kaskımla gelip, gece uykusunda, yanı başına oturduğumu, yanağına bir öpücük kondurduğumu ve saçlarını usul usul okşadığımı söyler… Zaman zaman da, ne uykuda ne de uyanık olduğum zamanlarda eşim bana gelir, kızlarım yanı başımda durur, ellerini tutarım ellerini… '’Ayrılık, ayrılık… Yaman ayrılık...’'

Eşime özlem duygularım, asıl adı İbrahim Abdülkadir Meriçboyu olan A. Kadir’in o çok sevdiğim dizlerini aklıma getirirdi… Şöyleydi dizeleri A. Kadir’in;

‘’Beni bir dağ başında böyle yapayalnız kodular,
rüzgârlara, kuşlara, bulutlara yakın,
senin etinden, tırnağından ayrı,
senin kokundan uzak.’’

Öyleydi; beni burada bir dağ başında yapayalnız koymuşlardı, rüzgârlara, kuşlara, bulutlara yakın, eşimden ayrı, kızlarımın kokusundan uzak…

Bu zamanlarda Şehriyar’ın şu sözünü hep kendime tekrarlardım: ‘’Büyük bir adamın iki yüreği vardır; birisi kanar ve diğeri sabreder.’’ Burada bir yüreğim hep kanarken, diğeri de hep sabrediyordu… Nazim Hikmet’in bir şiirindeki iki dizesi geldi aklıma;

‘’Kim bilir, belki bu kadar sevmezdik birbirimizi
Uzaktan seyretmeseydik ruhunu birbirimizin.’’

Uzaktan ruhunu seyrederek daha çok sevmekteydim eşimi, kızlarımı ve bu uzaklıkta, burada anladım ki; bir kimse uzaklarda olmadıkça, gerçekten yakında olamazmış…

Eşime duyduğum bu büyük özlem, bu büyük hüzün, bu düşler, bu uzaklık bana yine 1933'te Nobel Edebiyat Ödülünü alan ilk Rus yazar ve şair olan Iwan Alexejewitsch Bunin’in dizelerini anımsattı… Ataol Behramoğlu’nun çevirisiyle ‘’Senin bir ceylan gibi o mahzun bakışını’’ isimli şiirinde şöyle derdi Ivan Bunin;

‘‘Senin bir ceylan gibi o mahzun bakışını
Ve ne varsa, öylesine yürekten sevdiğim o bakışta
Unutmadım, üst üste yığılan hüzünlü yıllarda
Fakat görüntün, zihnimde gitgide dumanlandı

Gün gelir, yürekte hüzün de söner artık
Ne mutluluğun, ne acıların olduğu bir yerde
Düşler de, anımsayışlar da silinir gitgide
Kalır sadece, her şeyi bağışlatan bir uzaklık...’’

Bu zamanlarda şiirde olduğu gibi düşler de anımsayışlar da silinip gitmekteydi…

Yine böyle zamanlarda Tanrı’ya nasıl dua edeceğimi de bana Şehriyar öğretmişti... ‘’Tanrı, bizlerin dudaklarımıza kendi yerleştirdiği sözcüklerle kendisine yapacağımız duaları dinlemez’’ derdi Şehriyar.

Ve şöyle dua ederdi Şehriyar: ‘‘Tanrı’m, senden hiçbir şey dileyemeyiz, çünkü sen, neleri gereksindiğimizi onlar daha içimizde doğmadan bilmektesin. Bize gereken yalnız sensin.’’

Şehriyar’ı tanıyalı beri hep dualarım da böyle oldu; ‘’Tanrı’m, bana gereken yalnız sensin.’’ Yunus Emre de böyle dua etmez miydi zaten; ‘’Bana seni gerek seni’’

Osman AYDOĞAN  3 Şubat 2016

“Üzerine alınma. Gittin diye yumruklamadım duvarları, Nefs-i müdafaa sadece. Üzerime üzerime geliyorlardı.” Saltuk Sermihan

“Bayım; bu gidişleriniz beni şair, sizi şiir yapacak…” Didem Madak

“Sen yokken bir kaç defa daha sevdim seni, helal et.” Elif Şafak

“Kalbi acıtan her ne varsa; sen hepsinden birazsın işte.” Âh Muhsin Ünlü

“Ama unuttuğun bir şey var sevdiğim; sevmek de yorulur. .” Cahit Zarifoğlu

“Ve biliyorum ki iki yaralı kalp, sağlam bir kalp eder..” Cemil Meriç
***

DEDİM Kİ!

Dedim ki: Ben senden bir şey istemiyorum.
Dedim ki: Bir insan, bir nehri nasıl severse, ki nehir o insanı bilmez, ben seni öyle seviyorum.
Dedim ki: Ben senden bir şey istemiyorum. Bir çocuk, oyunu nasıl severse ki oyun o çocuğu bilmez, ben seni öyle seviyorum.
Dedim ki: Bir genç kız, bir çiçeği koparmadan, uzaktan koklayarak nasıl severse, ki çiçek o genç kızı bilmez, ben seni öyle seviyorum.
Dedim ki: Ben senden bir şey istemiyorum, gülümsemeni eksik etme yeter.

Hayat o kadar uzun ki,
Öyle bitmez geliyor ki bir an..
Bir de bakıyorum, o kadar kısalıyor ki;
Ne çıkar, diyorum, bir hayattan

Saadet o kadar lâzım ki yaşayana;
Billâhi can verir uğrunda insan.
Hem o kadar boş ki mesud olmak,
Gün yüzü görmeden ölenlerin arkasından.

Ben o kadar önemli kişiyim ki,
O kadar iyiyim ki aklım ve düşüncelerimle.
O kadar fenayım ki ben
Delice niyetlerimle.

Gece; ne kadar karanlık ve sessizsin..
Öyle kaplıyorsun ki evleri, yolları, denizleri.
Hem o kadar aydınlık ve seslisin ki;
Çılgınca coşturuyorsun bizleri.

Sabah; bir yeni dünya gibi geliyorsun;
Öylesine süslü, öylesine saadesin ki..
Sen o kadar güzelsin ki sabah,
O kadar güzelsin ki.

Osman AYDOĞAN  29 Ocak 2016

Arif Nihat Asya

(Arif Nihat Asya, Bütün Eserleri, Çekirdek: 2, Aramak ve Söyleyememek, Ötüken Yayınları, İstanbul 1976, s. 324)

Osman AYDOĞAN  28 Ocak 2106

Ben, üç günlük hayatımda felaketi de, sevinci de korkarak, sevinerek, fakat şaşmayarak karşıladım. Oysaki ben, hayreti de terennüm etmek isterdim. Hayret, bir kuş olup dalıma konsa, bir arkadaş olup elimi sıksa, bir düşman olup yolumu kesse diye günlerce bekledim... Gelmedi. Kitabımda hayret için ayırdığım sayfalar boş kaldı. (s. 277)

Gazetelerin kılıbığı olan İdareler, gazeteleri yabana atanlardan daha çok zarara uğrarlar. (s. 17)

Işığı önüne al, yürü! Gölgen arkadan ister gelsin, ister gelmesin. (s. 27)

Maziye ihanet edenler, atiye de ihanet etmiş olurlar. (s. 27)

Balığı deniz tutmaz (s.9)

Pirincinde siyah taştan korkma, beyaz taştan kork! (s. 17)

Silik parayla yazı-tura atılmaz. (s. 18)

Bu filmi, artistin gözlerinin rengi için renkli yaptık ... Değerdi. (s. 23)

Benim öksüzlüğüm Hazret-i Adem'in ölümüyle başlar. (s. 29)

(Tespih) Küçülmüş Yunus'un "dertli dolab"ı, "çıtır pıtır" olmuş "yalap yalab"ı. (s. 33)

Onlar asil doğmuşlar çocuğum. Bize de asil ölmek kalmış. (s. 34)

Tezhipçinin penceresinden bir kelebek girdi:
- Kanatlarımın yaldızını tazeler misin? dedi. (s. 12)

Çölde Diyojen'e rastladım.
-‘’Gölge eyle, başka ihsan istemem!’’ diye yalvardı bana. (s. 1 7)

Dünün Arşimed'i "Buldum!" diye haykırmıştı. Yarının Arşimed'i "Kaybettim!" diye haykıracaktır. (s. 27)

Bu dünya, düşmanlarını da gemiye alacak bir Nuh ister. (s. 14)

Cüceler memleketinde bütün aylar şubattı. (s. 14)

Düşünülüyorum, öyleyse varım. (s. 10)

(Süveyş) Balıkların yolunu kısaltmak için, develerin, atların, ceylanların ve çöl aslanlarının yolu feda edildi. (s. 11)

Bir uçurtma bilirim, şikâyeti ipindendi. (s. 29)

(Dolu) Tespihin mi koptu Yarabbi? (s. 20)

Çıra gibiydiler: İsleri ışıklarından çoktu. (s. 29)

Orada iyi bir adama rastlarsan, bil ki oralı değildir. (s. 36)

Ay yoktu, yıldız yoktu… Sansür edilmiş bir geceydi bu. (s. 36)

Hakim, bayrağa söven suçluyu bayrak direğiyle dövülmeye mahkum etti. (s.25)

"Büyük adamlarla konuşmasını bilmiyor." demişsin. Bilmiyor; bu onun suçu ... Kendini büyük adam bilmek; bu da senin suçun. (s. 39)

Sana da bir gün eller kahkaha olup gülecek. "Alkışlandım" diyeceksin. (s. 40)

Ey paçalarımın çamurundan bahseden adam, ağzında paçalarımın işi neydi? (s. 41)

(Termometre) Ana kucağının sıcağını kalorifer sıcağından ayırt edemeyen zavallı alet! (s. 49)

Ayağa kalkın! Geçmişi masalda, geleceği falda okuyanlar nesli geliyor! (s. 38)

Geçen celsenin zaptını okumakla ne diye yoruyorsun kendini katip? Gel, ben sana gelecek celsenin zaptını okuyayım. (s. 28)

(Âlim) "Fiile Körler" hikayesinde sen filin neresini tutmuştun? (s. 28)

***
Arif Nihat Asya, Bütün Eserleri, Nesirler:3, Kanatlarını Arayanlar, İstanbul 1976, Ötüken Yayınları (Deyişlerin yanına verilen sayfa numaraları bu eserden alınmıştır.)

Osman AYDOĞAN  27 Ocak 2016

Benim çok sevdiğim Fransız varoluşçu düşünür Marcel Proust'u ve Albert Camus’un "Sisifos Söyleni" isimli eserini Türkçe’ye kazandırmıştır.

Tahsin Yücel’in, 2012'de yayımlanan “İnsan Yazdığı Şeydir” kitabının (Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) sonunda, “Tanrı’dan son dileği” yer alır: “Son dileğim şu senden: dilimde ve düşüncemde çağıma tutsak etme beni, ama ondan çok da uzak düşürme” (Tam metin kitapta.. Uzun olduğu için burada veremiyorum.)

2002 yılında yayınlanan ‘’Yalan’’ adlı romanı (Can Yayınları) kanımca edebiyatımızın en iyileri arasında sayılır. Çünkü ‘’Yalan’’ son yılların; dil, içerik, kara mizah, kurgu olarak en iyi romanlarından birisidir. ‘’Yalan’’ romanının son sayfalarında kahramanlarını Dostoyevski üzerine uzun uzun konuşturur.

Bu sayfada sizlere sık sık yazar tanıtıyorum. Bir yazar anlatılan kişi değildir aslında, yazar; kitaptaki kişidir. Kitaplarını okumadan yazarı tanıyamazsınız. En azından Tahsin Yücel’i tanımak için ‘’Yalan’’ını kaçırmayın okuyun derim.

Allah rahmet eylesin…

Osman AYDOĞAN  24 Ocak 2016

KAR

Kardır yağan üstümüze geceden,
Yağmurlu, karanlık bir düşünceden,
Ormanın uğultusuyla birlikte
Ve dörtnala dümdüz bir mavilikte 
Kar yağıyor üstümüze, inceden.

Sesin nerde kaldı, her günkü sesin,
Unutulmuş güzel şarkılar için
Bu kar gecesinde uzaktan, yoldan,
Rüzgâr gibi tâ eski Anadolu'dan
Sesin nerde kaldı? kar içindesin!

Ne sabahtır bu mavilik, ne akşam!
Uyandırmayın beni, uyanamam.
Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına,
Allah aşkına, gök, deniz aşkına
Yağsın kar üstümüze buram buram...

Buğulandıkça yüzü her aynanın
Beyaz dokusunda bu saf rüyanın
Göğe uzanır - tek, tenha - bir kamış
Sırf unutmak için, unutmak ey kış!
Büyük yalnızlığını dünyanın.

Ahmet Muhip DRANAS

***

KAR ve KIŞ (2)

Türk şiirinde bahsettiğim üç şaheser ''Kar'' şiirinden ikincisi: Yahya Kemal Beyatlı'nın ''Kar Mûsîkileri'' isimli şiiri.

KAR MÛSIKÎLERİ

Jean-Louis Barrault, 1961 yılında Oxford Üniversitesi'nde verdiği bir konferansında şunları söyler:

‘’Şimdi sahnedeki oyuncuya gelelim. O, bir insan prototipinin seçilmiş ve billurlaştırılmış biçiminin rolünü yapabilmesi için, büyük bir sevgiden yararlanmak zorundadır. Bir kişi ancak büyük bir aşk aracılığıyla bir başkasının bedeni içine mükemmel olarak girebilir. Çok iyi bilirsiniz, âşıklar aynı göz rengine, aynı bakış biçimine, aynı ses tonuna, aynı el yazısına sahip olurlar sonunda.

Gerçek âşıklara taklit sirayet eder –mimetizim olgusu. ("mim" etmek yani "hareketle ifade etmek" kavramından gelir... Karşınızdaki insanın vücut hareketlerinden etkilenerek aynısını yapmaktır. Mesela karşınızdaki esniyorsa, mimetizmin etkisiyle sizin de esneyeceğiniz gelir veya bir süre sonra çok beraber olduğunuz insanın tikini kaparsınız...) Aynı jestlere sahip olurlar. Büyük bir yaşam sevgisi aracılığıyla ve özellikle, mesleğine aktör denilen kişi, yorumlamak istediği, olmak istediği kişiye benzemeye başlayacaktır. Burada güçsüzlükten çok uzaktayızdır, yaşamdan kaçıştan çok uzaktayızdır. Tiyatral uğraşı kişinin kendisini adama uğraşıdır.

Aşkın gücüyle, sadece insana değil yaşama duyulan aşkla, insan yaşama bir insan ruhu ödünç verir. Etrafımızı saran her şeye bir ruh ödünç verme olgusuna animizm (canlıcılık) adı verilir. Böylece meşe ormanın kralı olur, aslanın hayvanların kralı olması gibi. Rüzgâr haylaz bir delikanlı, ateş kötü bir kişidir. Özgürlük bir kadındır – kuşkusuz ki zayıflığından!

Büyük aşktan kaynaklanan bu iki olgu –mimetizm ve animizm- aracılığıyla başkalarının bedenlerinin içine mükemmel bir şekilde girebilir ve karakter değiştirebiliriz. Bana bu şekilde tiyatro fenomeni aktörün başarılı olduğu ölçüde mümkün görünüyor. Burada gösterişçilik ve narsizme karşı çıkarız. Ben bu tiyatro bozulmasında ilk iki itirazın – sosyal yanılsama ve bireysel kabiliyetsizlik – üstesinden geldim ve onların yerine toplum yararını ve büyük insan aşkını koydum.’’

Aslında bu yazıda maksadım ne Jean-Louis Barrault’ı tanıtmak ne de onun Oxford Üniversitesi'nde verdiği bir konferansında söylediklerini aktarmak… Bu yazıdan asıl amacım Jean-Louis Barrault’ın bir sözü. Umarım devleti yönetenler bu söz üzerinde düşünürler:

“Diktatörlük ‘Kapa çeneni!’, demokrasi ise ‘Külahıma anlat!’ rejimidir.”

Osman AYDOĞAN  20 Ocak 2016

Goya’nın 1814 yılında tamamladığı ve halen Madrid'deki Prado Müzesi'nde sergilenen ünlü “3 Mayıs 1808- Kurşuna Dizilenler” diye ünlü bir tablosu var. Tablonun da öyküsü şöyle:

Napolyon, Fransa’ya cumhuriyeti getirme masalıyla başa geçtikten sonra çevresine baskı kurarak kendini imparator seçtirir. Kilisede kendisine taç giydirir. Ondan sonra da İspanya’ya saldırır. Goya bu çalışmayı, Fransızların 1808'de Madrid'i işgali sırasında, Napolyon'un ordularına direnen İspanyolların anısına çizer.

Bu direniş aynı zamanda Yarımada Savaşı'nın da tetikleyicisi olur. İspanyol ressamın, aynı boyutlardaki eş çalışması 2 Mayıs 1808 (Memlüklerin Saldırısı) de tıpkı bu tablo gibi İspanya'nın geçici hükümeti tarafından, Goya'nın önerisi ile ressama ısmarlanır. 2 Mayıs 1808, Fransız ordusunda yer alan seçilmiş Memlükler'in isyan eden halka saldırısının başlangıcını anlatır. Kalabalık, Memlükler'i Mağribiler olarak görür ve kızgın bir tepki verir. Dağılmak yerine, Memlükler'e saldırırlar ve vahşi bir arbade çıkar.

Goya, Aragonca yazdığı bir mektupta bu tabloları yapma amacını şöyle açıklar: ‘’….. Avrupa'nın zorbalarına karşı giriştiğimiz şerefli ayaklanmanın en olağanüstü ve kahramanca hareketlerini fırça darbelerim ile ebedileştirmek.’’

Bahsettiğim gibi Goya’nın 2 Mayıs 1808 tablosu Fransız ordusunda yer alan Memlükler'in isyan eden halka saldırısını, “3 Mayıs 1808- Kurşuna Dizilenler’’ isimli tablosu da bu direnişte yer alan sivil İspanyolların Fransız askerleri tarafından kurşuna dizilmesini işliyor.

Bu yazıdan amacım ne Goya’yı tanıtmak ne de İspanyolların direnişini anımsatmak. Amacım bu tabloda var olan küçük bir ayrıntıyı göz önüne getirmek: Fransız ordusunda yer alan Kavalalı Mehmet Ali Paşa'nın Fransa'ya (güçlünün yanında yer almak adına) gönderdiği Mısırlı Memlük Müslümanları. Yani Batı, Müslüman kullanmayı her zaman sevmiş, Müslümanlar da güçlünün yanında yer almayı... Bugün emperyalizmin jandarmalığından emperyalizmin taşeronluğuna terfi eden ve halen birbirini boğazlayan Müslümanlar bunu düşünmeli diye değerlendiriyorum. Tabii ki bir zerre tarih bilinci ve bir miktar akıl kırıntısı varsa..

Osman AYDOĞAN 18 Ocak 2016

Duhâ (genellikle ‘’Ved duhâ’’ diye anılır) sûresi, Mekke döneminde inmiştir. 11 âyettir. Duhâ, kuşluk vakti demektir.

Şimdi gelelim fıkraya:

Geçmiş zamanda, medresenin sınav günü gelip çatmış. Mollalar sıra ile sınav ekibinin önüne diz çöküp yöneltilen sorulara yanıt veriyor. 
Sıra bizim mollaya gelince ser mümeyyiz (baş ayırtman) sormuş: 
- Ved duhâ’nın vavı, vav-ı atıfa mı (bağlaç mı), vav-ı kasem (yemin vav’ı) mı?

Molla büyük bir ciddiyetle “vav-ı kasem” demiş. 
Baş ayırtman yüzünde oluşan gülücüklerle, 
- Aferin evladım, demiş çıkabilirsin.

Ayırtmanlar şaşkın. Çünkü yanıt yanlış. Biri dayanamayıp “Yanlış söyledi ama siz aferin dediniz” diye itiraz edecek olmuş. Efendi hazretleri nedenini açıklamış: 
- Yahu siz bilmezsiniz. Ben bunun babasını da sınava çekmiştim. O “ved duha’da vav yoktur” diyordu...

Benden bu kadar. Siz bu fıkrayı istediğinize yakıştırabilirsiniz…

Osman AYDOĞAN  17 Ocak 2016

Stefan Zweig bu kitabında şöyle yazmıştı; ''Çoktan unutulup gömüldü sanılanın, eski biçimi ve görüntüsüyle yine karşımıza çıkması kadar ürkütücü bir şey yoktur hayatta.''

Stefan Zweig’ın kitabında olduğu gibi günümüzde de, 19. yüzyılda kaldığını ve çoktan unutulup gömüldüğünü sandığımız terör, mezhepçilik, cehalet, taassup, modern feodalizm, rüşvet, yalan, riya, iftira, kumpas, yolsuzluk, yalakalık, niteliksizlik, Ortadoğu’ya bulaşmak, Suriye çıkmazı vb. problemlerin eski biçimi ve görüntüsüyle tekrar ülkenin karşısına çıkması aydınlık ruhlarda tarifi bir mümkünsüz sızı yaşatmakta, düşünen beyinlerde anlatımı bir imkânsız kâbus, bir büyük korku ve ürküntü hissi yaratmaktadır.

Ancak ne yazık ki yaşananlar Stefan Zweig’ın anlattığı ‘’Dünün Dünyası’’ değildir. Günümüzün dünyasıdır.

Osman AYDOĞAN  15 Ocak 2016